Գործնական քերականություն | 23.02.2022

1. Գտի՛ր և ուղղի՛ր սխալ գործածված բառերն ու բառակապակցաթյունները և ուղղի՛ր:

Բացի աղջիկը, բոլորն ուզում էին ուրիշ քաղաք տեղափոխվել:

Սիրահարված եմ ձեր երկրի վրա:

Հալվում, մաշվում էր հարազատ տան ու ընկերների կարոտով:

Կարոտում էր անգամ իրենց փողոցի ծառերը:

Ի՞նչ է նշանակում ընկերությունը դավաճանել:

Խոսքը վերաբերվում է քեզ ու քո ցանկություններին:

Ինչպե՞ս ես վերաբերում նրանց:

Քույրս երրորդ դասարան է:

Բաժակը ձեռքն էր, որ մտավ:

Մարսը աղքատ է ջրով:

Շատ լավ է տիրապետում անգլերենը:

Բացի դա, ազատ ժամանակն ու արձակուրդն անցկացնում էր պրոֆեսորին ոչ սազական եղանակով:

Մուգ ակնոցներիդ պատճառով աչքերդ չեմ տեսնում:

Իմ մայրս խոստացել էր նվիրել ինձ նոր հեռախոս։

Իմ համար դա կարևոր չէ։

Բացի աղջկանից, բոլորն ուզում էին ուրիշ քաղաք տեղափոխվել:

Սիրահարված եմ ձեր երկրին:

Հալվում, մաշվում էր հարազատ տան ու ընկերների կարոտից:

Կարոտում էր անգամ իրենց փողոցի ծառերին:

Ի՞նչ է նշանակում ընկերությանը դավաճանել:

Խոսքը վերաբերում է քեզ ու քո ցանկություններին:

Ինչպե՞ս ես վերաբերվում նրանց:

Քույրս երրորդ դասարանում է:

Բաժակը ձեռքին էր, որ մտավ:

Մարսը աղքատ է ջրից:

Շատ լավ է տիրապետում անգլերենին:

Բացի դրանից, ազատ ժամանակն ու արձակուրդն անցկացնում էր պրոֆեսորին ոչ սազական եղանակով:

Մուգ ակնոցիդ պատճառով աչքերդ չեմ տեսնում:

Իմ մայրը խոստացել էր նվիրել ինձ նոր հեռախոս։

Ինձ համար դա կարևոր չէ։

2. Տրված նախադասությունները բարդ դարձրո՛ւ։

Զբոսաշրջիկներ շատ են գնում Լոխ Նեսս լիճ, որ տեսնեին լճի գեղեցկությունը:

Նրանց անընդհատ հոսքը լճի ափերն աղտուրում է:

Աղբահավաք Էռնեստ էգլուգերն ամեն օր այնտեղից պահածոյատուփեր, շշեր ու թղթեր էր հավաքում, բերում ու նետում էր աղբամանը:

Հերթական պտույտի ժամանակ նա աղբի մեջ, հենց ջրի եզրին, նարնջագույն ծանր առարկա տեսավ, վերցրեց ու սկսեց ուսումնասիրել:

Այդ առարկան ռեգբիի գնդակ էր հիշեցնում, որն ինձ շատ դուր եկավ:

էգլուզերը դա գլորելով` աղբարկղին հասցրեց ու մեջը գցեց, հետո պտտվեց ու գնաց:

3. Տրված նախադասությունները պարզեցրու։

Երեկոյան, երբ աղբահավաքը լճափ եկավ, աղբարկղում միայն ձվի նարնջագույն կճեպն էր:

Երեկոյան, աղբահավաքի գալու ժամանակ, աղբարկղում միայն ձվի նարնջագույն կճեպն էր:

Ինչ-որ հետքեր աղբարկղից դեպի ջուրն էին ձգվում:

Հետո նա խոսում էր այն մասին, որ խոնավ ավազի վրա պարզորոշ տեսել էր եռամատ թաթի ու պոչի հետքերը:

Դա հաստատում էր այն վարկածը, որ Լոխ Նեսսի «վիշապը» դինոզավրերի ցեղից է սերվել:

Դա հաստատում էր Լոխ Նեսսի «վիշապը» դինոզավրերի ցեղից սերված վարկածի մասին:

5. Տրված նախադասությունը ձևաբանական և շարահյուսական վերլուծության ենթարկիր․

Քանի որ մենք մենակ էինք, ես հեշտությամբ հասկացա, որ աշխատանքը ինձ է հասնելու։

Ձևաբանական վերլուծություն

Քանի որ — ստորադասական շաղկապ
Մենք — անձնական դերանուն
Մենակ էինք — բաղադրյալ ստորոգյալ
Ես — անձնական դերանուն
Հեշտությամբ — գոյական, անորոշ, հասարակ, ոչ անձ, եզակի, վերացական, ա ներքին հոլովում, գործիական հոլով
Հասկացա — բայ, սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ
Որ — ստորադասական շաղկապ
Աշխատանքը — գոյական, որոշյալ, հասարակ, ոչ անձ, եզակի, թանձրացական, ի արտաքին հոլովում, ուղղական հոլով
Ինձ — անձնական դերանուն, սեռական հոլով
Հասնելու է — բայ, ենթադրական եղանակ

Շարահյուսական վերլուծություն

Մենք — ենթակա
Մենակ էինք — բաղադրյալ ստորոգյալ
Ես — ենթակա
Հեշտությամբ — ձևի պարագա
Հասկացա — ստորոգյալ
Աշխատանքը — ենթակա
Ինձ — հանգման անուղղակի խնդիր
Հասնելու է — ստորոգյալ

Թումանյանի նամակը Ավ. Իսահակյանին

«…Ես չեմ ուզում և չեմ կարող երկար ու բարակ գրել մեր երկրից, թեև դու հարցնում ես: Կարճ ասեմ՝ մենք թե դրսից, թե ներսից քանդեցինք մեր երկիրը: Գլխավորապես մենք: Մենք եմ ասում, և սրա մեջն է ճշմարտությունը: Մի մասը խանգարող սրիկաներ, մի մասը գողեր ու ավազակներ, մի մասը ապիկար թշվառականներ, և չեևաց մի բազմություն, գոնե մի խմբակ, որ վերածնվող շունչն ու բարոյական կարողությունը հայտնաբերեր: Էսքան աղետների ու պարտությունների մեջ ոչ մի մեղավոր չեևաց, ոչ ոք ոչ պատասխանատվության կանչվեց, ոչ պատասխան տվեց: Եվ շարունակվում է. այժմ էլ նույն մարդիկը նույն ճանապարհներով…
Եվ ոչ մեկը գոնե անձնասպան չեղավ, որ ապացուցեր, որ գոնե ամոթ ու խղճմտանք կա այս մարդկանց մեջ: Բայց ես ինչ եմ ասում- չկարողացան գոնե վշտանալ կամ վշտացած երևալ»:

Գործնական քերականություն | 24. 02. 2022

1. Գրի՛ր երկրորդական նախադասությունների տեսակները և բարդ նախադասությունները պարզեցրու։

• Մայրիկը բարկացել է, որովհետև (ինչո՞ւ) դու ծաղիկները չես ջրել։

պատճառի պարագա, երկրորդական նախադասություն

• Չնայած (չնայած ինչի՞ն) դասերը վաղուց վերջացել էին, տղան դեռ տուն չէր եկել։

զիջման պարագա, երկրորդական նախադասություն:

• Իմացա արդեն, (ի՞նչ) որ նամակ ես ստացել։

ուղիղ խնդիր, երկրորդական նախադասություն:

• Գնացել էր Եղեգնաձոր, (ինչո՞ւ) որպեսզի այցելի տատիկին։

նպատակի պարագա, երկրորդական նախադասություն:

• Որպեսզի (ի՞նչ նպատակով) հաջողության հասնես, կարդա այնքան, (որքա՞ն) ինչքան քո ընկեր Արտակն է կարդում։

նպատակի պարագա, երկրորդական նախադասություն:

Չափ ու քանակի պարագա, երկրորդական նախադասություն:

2. Ստուգի՛ր՝  տրված բառաշարքերի բոլո՞ր բառերն են ճիշտ գրված, և սխալներն ուղղի՛ր:

Ա.Դարբին, երբ, լիրբ, հարբել, նուրբ, որբ, սուրբ, սրբել, ուրբաթ, փրբուր, երբներանգ:

Ա.Դարբին, երբ, լիրբ, հարբել, նուրբ, որբ, սուրբ, սրբել, ուրբաթ, փրփուր, երփներանգ:

Բ. Խաբել, խաբեբա, շաբաթ, համբերել, համբուրել, համբույր, շամբուր, ճամբա:

Բ. Խաբել, խաբեբա, շաբաթ, համբերել, համբուրել, համբույր, շամփուր, ճամփա:

Գ. Աղբյուր, եղբայր, ողբալ, աղբանոց, թուղբ:

Գ. Աղբյուր, եղբայր, ողբալ, աղբանոց, թուղթ:

Դ. Թարգմանել, կարգ, մարգարիտ, պարգև, արգա, քրգջալ, թարգմանություն, մարգարե:

Դ. Թարգմանել, կարգ, մարգարիտ, պարգև, արքա, քրքջալ, թարգմանություն, մարգարե:

Ե. Կարագ, թագավոր, ծագում, հոգի, ճրագ, օգնել, հաքնել, սգավոր, նորոգել, մուգ, ավաք:

Ե. Կարագ, թագավոր, ծագում, հոգի, ճրագ, օգնել, հագնել, սգավոր, նորոգել, մուգ, ավագ:

Զ. Արդար, դրդել, զվարդ, արդյոք, որդի, արդյոք, բրդել, կարդալ, երդում, արդյունք, արդնանալ, վաղորդյան, շքերդ, օրիորդ:

Զ. Արդար, դրդել, զվարթ, արդյոք, որդի, արդյոք, բրդել, կարդալ, երդում, արդյունք, արթնանալ, վաղորդյան, շքերթ, օրիորդ:

Է. Ընդամենը, խնդիր, շանդահարել, ընդունել, կենդանի, ընդհանուր,դադար, օդանցք, անօդևան, բացօդյա:

Է. Ընդամենը, խնդիր, շանթահարել, ընդունել, կենդանի, ընդհանուր,դադար, օդանցք, անօթևան, բացօթյա:

3. Բացատրիր հետևյալ բառերի գրությունը.

Ոսկեվառ, գինեվաճառ, գերեվարել, ոսկեվազ, հոգեվարք, կարեվեր (ծանր, կարի վերք ստացած, խոցված):

ի-ին գումարվել է ա-ն ու դարձել է ե

4. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Ջորդանո Բրունոն ամբողջ ութ տարի բանտում մնաց: Սուրբ հայրերը սպասում էին, որ նա կընկճվի: Նա խոստովանում էր, որ ինքը մեղք է գործել եկեղեցու դեմ, բայց պնդում էր, որ իր ուսմունքը ճշմարտացի է ու ամբողջական: Մտածելու համար նրան իննսուն օր ժամանակ տվեցին և օրը երկու ամգամ՝ կեսօրին ու կեսգիշերին, աստվածաբաններ էին ուղարկում նրա խուցը: Բայց նա ոչինչ չէր խնդրում: Երբ կարդինալի պալատում կարդում էին դատավճիռը, նա ասաց. «Դուք ավելի մեծ երկյուղով եք հայտնում ինձ դատավճիռը, քան ես լսում եմ»:

5. Նախադասության բառերից որը հնարավոր է՝ փոխարինի՛ր հոմանիշներով:

— Արքա՛, անկարելի է քո կամքը կատարել, մեկ այլ բան կարգադրի՛ր:

-Թագավո՜ր, անհնար է քո ցանկությունն իրագործել, ուրիշ բան հրամայի՜ր:

Թագավորի երեսը տեսնելու համար էր այդքան երկար ճամփան կտրել:

Արքայի դեմքին նայելու համար էր այդչափ երկար ճանապարհն անցել:

Երեխաներն իրենց համար պար էին գալիս, հետո շուռ գալիս, իրենք իրենց ծափ տալիս ու աշխարհքով մեկ լինում:

Փոքրիկներն իրենք իրենց պարում էին, հետո պտտվում, իրենց համար ծափահարում և երջանկնում:

Լուսանում է. սարի ետևից դուրս է գալիս արևը:

Լույսը բացվում է. սարի այն կողմում բարձրանում է արևը:

Մի գարնան իրիկուն դռանը նստած զրույց էինք անում:

Գարնանային մի երեկո դռան դիմաց նստած զրուցում էինք:

— Թե ուզում եք, որ չմեռնեմ,- ասում է թագավորը,- գնացե՛ք ու անմահական ջուրը բերե՛ք, որ խմեմ ու վեր կենամ տեղիցս:

— Եթե ցանկանում եք, որ չմահանամ,- ասում է արքան,- գնացե՛ք ու անմահական ջուրը բերե՛ք, որ խմեմ ու ելնեմ տեղիցս:

6. Տրված բարդ բառերի երկրորդ արմատը փոխելով՝ ստացի՛ր նոր բարդ բառեր:

Բառապաշար, վիրաբույժ, միամիտ, սևահոգի, մանրազնին, սրբատաշ, մազապուրծ, փայտահատ, մթնկա, դյուրահավան, մրրկածեծ, որմնադիր:

Բառագիտություն, վիրահատություն, միաձայն, սևահեր, մանրավաճառ, սրբապատկեր, մազախուրձ, մթածածկ, փայտամշակույթ, դյուրաբեկ, մրրկահողմ, որմնանկար:

Վահան Տերյան. «Երկիր Նաիրի»

Հովհաննես Թումանյանը որպես հասարակական գործիչ

Բոլորս Թումանյանին ճանաչում ենք որպես գրող, բանաստեղծ, սակայն չգիտենք, որ նա նաև եղել է հասարակական գործիչ: Ուսումնասիրելով իր կենսագրությունը՝ կնկատենք, որ նա շատ է սիրել իր հայրենիքը, հոգ է տարել իր ազգի մասին ու շատ է կարևորել Հայաստանն իր հոդվածներում, նամակներում ու պատմվածքներում: Նրա նամակներից շատերը նվիրված են եղել հայրենիքին՝ ուղղված Զորավար Անդրանիկին: Իր նամակներում շեշտում էր, որ միշտ պատրաստ է կանգնել հայրենիքի կողքին, ամեն պահի ծառայել որպես կամավոր, օգնել ու աջակցել Հայաստանի բյուջեին: Մի խոսքով՝ Թումանյանը պատրաստ էր հանուն Հայաստանի ու հայ ժողովրդի անել ամեն հնարավոր բան, ինչ կարող էր: Դեռ պատանեկան տարիքից մեծ հետաքրքրությամբ ուսումնասիրում էր Զորավար Անդրանիկի, Հրայր Դժոխքի և շատ այլ հայդուկների գործունեությունը: Մեծ մասնակցություն ուներ հայ ազատագրական պայքարի մեջ և կարելի է ասել, որ այս ժամանակաշրջանում է Թումանյանը մուտք գործել հասարակական գործչի կյանք: Արդեն
1905-1906 թվականներին նա շատ մեծ ու նշանակալից դեր ուներ հայ ֆիդայական շարժման մեջ, շատ էր հետաքրքրված դրանով և շատ նամակներ էր ուղղում հայ ֆիդայիններին: Շատերս երևի լսել ենք, որ Թումանյանն իր կյանքի մի քանի տարին անցկացրել է բանտում: Իսկ ի՞նչն է եղել պատճառը՝ քչերը գիտեն: Հովհաննես Թումանյանը ձերբակալվել է, քանի որ հայ ազատագրական պայքարի հարցում նա հաշտության էր ձգտում: Ես կարծում եմ, որ Թումանյանի կյանքն ավելի հետաքրքիր է դառնում, երբ ուսումնասիրում ենք նրան ավելի խորը տեսանկյունից և որպես հասարակական գործիչ: Մինչ Թումանյանին հասարակական գործչի տեսանկյունից ուսումնասիրելը, չէի էլ պատկերցնում, որ բացի մանկական հեքիաթներ, սիրային բանաստեղծություններ ու շատ պատմվածքներ գրելուց նաև հետաքրքրված կլինի Հայաստանի խնդիրներով և մեծ դեր կունենա հայ ազատագրական պայքարի հարցում:

Հովհաննես Թումանյան: Ուսումնական փաթեթ

Կենսագրությունը

Հովհաննես Թումանյան ՝ հայ մեծագույն գրող ու բանաստեղծ, հասարակական գործիչ։ Թումանյանը ծնվել է 1869 թվականի փետրվարի 7-ին, Լոռվա Դսեղ գյուղում հոգևորականի ընտանիքում։ Նախնական կրթությունը ստացել է Դսեղ գյուղում, որից հետո Ջալալօղլու (այժմյան՝ Ստեփանավան) դպրոցում։ Հովհաննես Թումանյանը առաջին անգամ սիրահարվել է 11 տարեկանում: Եվ օրերից մի օր նա սիրահարվում է տեսուչի աղջկան Վերգինեին: Իսկ Հովհաննեսը Վերգինեին է նվիրում իր առաջին սիրային բանաստեղծությունը.

Հոգուս հատոր
Սըրտիս կըտոր,
Դասիս համար
Դու մի՛ հոգար,

Թե կան դասեր
Կա նաև սեր,
Եվ ի՜նչ զարմանք,
Իմ աղավնյակ,
Որ կենդանի

Մի պատանի
Սերը սըրտում
Դաս է սերտում։

1883 թվականից շարունակել է ուսումը Թիֆլիսի Ներսիսյան Ճեմարանում, սակայն 1887թ. կիսատ թողեց դպրոցն ու սկսեց աշխատել Թիֆլիսի հայ եկեղեցական դատարանում, որից հետո էլ Հայ Հրատարակչական միության գրասենյակում (մինչև 1893թ)։ 80-ականների կեսից Թումանյանը սկսում է ստեղծագործել, այդ ժամանակ էլ սկսում է համագործակցել հայկական տարբեր թերթերի ու ամսագրերի հետ։ Լայն ճանաչում է ձեռք բերում “Բանաստեղծություններ” հավաքածուի լույս տեսնելուց հետո։ Թումանյանի գրական գործունեության ամենահայտնի շրջանն է համարվում 19 դարի վերջին տասնամյակը և 20 դարի սկիզբը։ Հովհաննես Թումանյանը մահացել է 1923թ. մարտի 23-ին, 54 տարեկան հասակում, Մոսկվայում։

Բանաստեղծություններ

Թումանյանի բանաստեղծությունները շատ են ու միաժամանակ յուրահատուկ և գեղեցիկ: Գրողին առավել շատ են սիրում փոքրիկները, քանի որ նա ունի շատ մանկական ստեղծագործություններ, որոնք մեզ դեռ ծանոթ են շատ փոքր տարիքից: Շատերս երևի կարծում ենք, որ բոլորիս համար Թումանյանն ամենալավ գրողն է ու նրան բոլոր գրողներից առանձնացնում ենք միշտ: Դա երևի նրանից է, որ մինչ այլ գրողներին ուսումնասիրելը միշտ Թումանյան ենք ընթերցել՝ հեքիաթները, բանաստեղծությունները և այլն: Ես ծանոթ եմ Հովհաննես Թումանյանի բանաստեղծություններից շատերին, սակայն ամենից շատ սիրում եմ նրա ամենաառաջին ստեղծագործությունը, որը նվիրված է եղել իր սիրած աղջկան՝ Վերգինեին: Բանաստեղծությունը կոչվում է «Հոգուս Հատոր»: Ճիշտ է, Թումանյանն այն գրել է դեռ 11 տարեկան հասակում, սակայն մենք այն ընթերցում ենք տարբեր տարիքում ու միշտ գեղեցիկ և ստացված է թվում: Բանաստեղծությունների շարքից առանձնացնում եմ նաև «Նրան»-ը: Այն շաա՜տ գեղեցիկ է, մյուսներից տարբերվում է նրանով, որ բանաստեղծության մեջ շատ են օգտագործվում նուրբ ու գեղեցիկ բառեր.

Ես ուզում եմ, որ ինձ նման
Էլ չըսիրեր մեկը քեզ,
Բայց ասեին միաբերան,
Թե դու, իրավ, հրեշտակ ես։

Ես ուզում եմ, որ քո անմեղ
Սիրտը թնդար ինձ համար,
Եվ հավիտյան վառվեր այնտեղ
Միայն իմ սերը բոցավառ։

Ես ուզում եմ, որ օրն ի բուն
Ապշած նայեմ աչքերիդ,
Ինձ մոռացած, կորչեմ անհուն
Խորության մեջ հայացքիդ։

Իսկ եթե մահն այն ժամի մեջ
Ինձ մոտենար, օ՜, սեր իմ,
Ես կուզեի քո սիրատենչ
Կուրծքդ լիներ ինձ շիրիմ։

Քառյակներ

Դե, Թումանյանի քառյակները բոլորս էլ գոնե մեկ անգամ ընթերցել ենք: Մենք քառյակներից շատերն ենք բերանացի սովորել և ուսումնասիրել դրանք: Ինձ շաա՜տ են դուր գալիս Թումանյանական քառյակները: Դրանք շատ կարճ են, սակայն միաժամանակ այնքա՜ն ուրախ, այնքա՜ն գեղեցիկ: Քառյակներն ընթերցելով երևում է, թե Թումանյանն ինչ մեծ ոգևորությամբ է գրել դրանք: Օրինակ,

Ե՛տ չեկավ…
Գնա՜ց գնա՜ց, ետ չեկավ,
Անկուշտ մահին, սև հողին
Գերի մնաց, ետ չեկավ։

Վերջացա՜վ…
Կյանքս մաշվեց, վերջացա՜վ.
Ինչ հույս արի` փուչ ելավ,
Ինչ խնդություն` վերջը ցա՜վ։

Թունանյանն իր քառյակներում ներկայացնում է իր այդ պահին ունեցած հույզերը, մեծամասամբ՝ տխրությունն ու ցավը: Սակայն դրանք այնքա՜ն գեղեցիկ են նկարագրված, որ կարդալուց անգամ չես էլ զգում բովանդակության ցավն ու տխրությունը:

Պատմվածքներ

Ամենից շատ սիրում եմ Թումանյանի պատմվածքները, քանի որ դրանք շատ հետաքրքիր են ու իմաստուն: Ես նկատել եմ, որ իր պատմվածքներում հեղինակն ու գլխավոր կերպարներից մեկը հենց նա է լինում, հաճախ է դեպքեր գրի առնում իր կյանքից, գրի է առնում տարբեր զվարճալի պատմություններ և այլն: Ինձ շատ է դուր գալիս Թումանյանի ստեղծագործական ոճը, քանի որ այն շատ հարազատ է թվում ինձ: Նրա պատմվածքներն իրոք շատ հետաքրքիր են, քանի որ շատ են կապվում առօրյա թեմաների հետ: Թումանյանական պատմվածքների հիմնական կերպարներից էր Նեսոն: Օրինակ՝ «Իմ ընկեր Նեսոն» և «Նեսոյի քարաբաղնիսը» պատմվածքներում: Թումանյանը հաճախ էր իր պատմվածքներում կարևորում իր ծննդավայրը՝ Դսեղը, շատ էր պատմում նրան այդքան հարազատ գյուղի մասին:

Նամակներ

Թումանյանի նամակները շատ են տարբերվում իր պատմվածքներից, հեքիաթներից ու բանաստեղծություններից: Նա ունի գրված շատ նամակներ, որոնք ուղղված են եղել Աղայանին, նրա դուստր Նվարդին և այլն: Սակայն նա ամենից շատ գրել է իր կնոջը՝ Օլգա Թումանյանին: Ես ընթերցեցի նրա նամակներից մեկը՝ ուղղված Զորավար Անդրանիկին: Նամակում նա ցույց էր տալիս, թե որքան է նա սիրում իր հայրենիքը: Ասում էր, որ ոչինչ չի խանգարում նրան մասնակցել պատերազմին, և հարկ եղած դեպքում պատրաստ է մասնակցել կռվին որպես կամավոր: Ի տարբերություն նրա պատմվածքների ու հեքիաթների՝ գրում էր ավելի համառոտ, ոչ նրան հատուկ ստեղծագործական ոճով, ասես ուղղակի մի նամակ լիներ, որ նա էլ չի գրել: Սակայն ես կարծում եմ, որ նամակներն էլ են շատ հետաքրքիր, քանի որ ինձ իրոք հետաքրքրում են, թե այդ տարիներին Թումանյանն ինչ թեմաների շուրջ է գրել իր հարազատներին ու մտերիմներին:

Եվ ընդհանրապես, մինչ այսօր էլ անցել են շատ ու շատ տարիներ Թումանյանի գրելուց հետո, սակայն մինչ այսօր տարբեր տարիքում մենք կարդում ենք նրա ստեղծագործությունները:

Unit 22 | Exercises

A Complete using the correct form of the verbs in brackets.

1 We could have taken (take) the bus, but in the end we decided to walk.
2 Although I could have bought (buy) the DVD, I actually got the video.
3 Alan could have gone (go) to the concert with Sindy, but he stayed at home instead.
4 They could have caught (catch) an earlier plane, but they decided to get the later one.
5 Could you have stayed (stay) longer or did you have to leave then?

B Look at the pictures and complete the sentences. Use should or shouldn’t and the correct form of the verbs in the box.

| eat • get • kick • take • tidy • wear |

1 Mr Appleby shouldn’t have taken an umbrella with him.
2 Jenny shouldn’t have tidied her room.
3 Alex could have kicked the ball so hard.
4 Tim couldn’t have worn a fancy-dress costume.
5 They couldn’t have got there earlier.
6 They couldn’t have eaten so much!

C Complete each second sentence using the word given, so that it has a similar meaning to the first sentence. Write between two and five words.

1 I expect Adrian did a lot of revision. must
Adrian must have done a lot of revision.
2 I don’t believe that Jim stole the money. can’t
Jim can’t have stolen the money.
3 It’s possible that I have made a mistake. could
I may have made a mistake.
4 There’s a chance that someone saw us. may
Someone may have seen us.
5 It’s possible that Tim hasn’t arrived yet. might
Tim might have arrived yet.
6 I’m sure that Irene wasn’t at the party because she was ill. have
Irene …… at the party because she was ill.

D Complete each second sentence so that it has similar meaning to the first sentence.

1 We were expecting Dave to call, but he hasn’t.
Dave should have called.
2 They said they were going to deliver the computer at lunchtime, but they didn’t.
They should have gone.
3 I was expecting the film to come out at the cinema last week.
The film ought have expected.
4 The shop wasn’t supposed to close so early.
The shop shouldn’t have supposed.
5 Was the programme supposed to start at eight o’clock?
Should have supposed?

E Choose the correct answer.

1 Ronny ….. have gone to Switzerland, but I’m not totally sure.
2 You …… have lied to me! Why didn’t you tell me the thruth?
3 Helen ….. to have seen a doctor weeks ago. Why didn’t she?
4 They …. have seen the play last night as they went to a football match instead.
5 Carl ….. have been here by now. Maybe he got stuck in traffic.
6 You ….. have been really excited when you heard you’d won the competition!

Սպարտա՝ հզոր քաղաք-պետություն

Սպարտա քաղաք

Սպարտան հզոր քաղաք-պետություն էր հին Հունաստանում։ Սպարտային նաև կոչում էին Լակեմեդոն։ «Սպարտա» անունը բացատրվում է երկու կերպով։ Առաջին բացատրությունը կապվում է քաղաքի հիմնադիր Սպարտոնի անվան հետ։ Մյուս ստուգաբանությամբ՝ առաջացել է Սպարտայի անունից, որը Լակեդեմոնի կինն էր։ Սպարտա պետությունը հիմնադրվել է մ. թ. ա. 6-րդ դարի վերջին՝ Պելոպոնեսյան միության կողմից, որը դարձել էր Հունաստանի գերիշխող ուժը։ Սպարտան միշտ կառավարում էին երկու թագավորներ։ Իկարկե, նրանք հաճախ էին փոփոխվում։ Որպես կանոն, թագավորի տարիքը չպետք է գերազանցեր 60 տարեկանը: Երբ պատերազմ էր տեղի ունենում, թագավորներից մեկը կռվին էր մասնակցում, իսկ մյուսը՝ մնում երկրում:

Սպարտացիներ

Ասում են, որ սպարտացիներն առաջացել են դորիացիներից: Փոքր հասակում, երբ տեսնում էին, որ տղան տկար է ու թույլ, նրան դեն էին նետում անդունդը: Սակայն, ըստ հնագետների ուսումնասիրության, ոչ մի մարդու ոսկոր չի գտնվել այն անդունդում, որտեղ դեն էին նետում երեխաներին: Աղջիկները պարտադիր կառք էին վարում ու մասնակցում օլիմպիական խաղերին: Սպարտացիները շատ էին պատերազմում, այդ պատճառով տղաները տարբերակ չունեին չպատերազմելու: Սպարտացի զինվորներն ունեին ընտրության հնարավորություն՝ հաղթել կամ մեռնել: Երբ զինվորը զոհվում էր, նրան բերում էին վահանի վրա:

Կենդանիների իրավունքների հիմնահարցը

Ես կարծում եմ, որ ինչպես մարդիկ, այդպես էլ կենդանիներն ունեն իրավունքներ: Ճիշտ է, չեն կարող մարդկանց և կենդանիների իրավունքները լինեն լրիվ հավասար, սակայն չպետք է մարդկանց պատճառով ոտնահարվեն կենդանիների իրավունքները ու դրանց հետևանքով տուժեն միայն ու միայն կենդանիները: Օրինակ, երբ մարդիկ արտադրում են կոսմետիկա և այն փորձարկում կենդանիների վրա: Այս որոշումը միանգամայն սխալ է և ես կարծում եմ, որ չի կարելի նման կերպ վարվել կենդանիների հետ: Միանշանակ, ճագարը չի կարող արտահայտել իր կարծիքն ու ասել այն, ինչ ուզում է: Սակայն դա մեզ ոչ մի իրավունք չի տալիս, որ կենդանու հետ այդպես վարվենք: Կան մարդիկ, ովքեր որոշակի գումարի դիմաց համաձայնվում են, որ իրենց վրա կատարեն փորձարկումներ: Ուղղակի, մարդիկ ման են գալիս ավելի շահավետ տարբերակ, քանի որ կենդանու վրա փորձարկելն ավելի հեշտ է ու այդ տարբերակով շատ գումար են խնայում: Ես կարծում եմ, որ ինչքան էլ գումար խնայելը շատ մեծ առավելություն է, պետք չէ հաշվի չառնել կենդանու իրավունքներն ու նման քայլի դիմել: Դա միանգամայն սխալ է:

Հունական դիցաբանություն

Հունական դիցաբանությունը շատ գեղեցիկ է ու միաժամանակ նաև շատ յուրահատուկ ու հետաքրքիր:

Հերա աստվածուհի

Հերան ամսուսնության, ընտանիքի, մայրության և բարոյական մաքրության աստվածուհին էր: Նա Դեմետրայի, Հեստիայի, Հադեսի և Պոսեյդոնի քույրն էր՝ Քրոնոսի և Հռեայի երրորդ դուստրը: Հերան համարվում է Օլիմպիական 12 աստվածներից մեկը: Համարվել է վերին աստվածուհի, ով շատ խանդոտ էր ու կռվարար: Հերայի ամուսինը՝ Զևսը, միշտ դավաճանում էր կնոջը և ուրիշ կանանցից շատ երեխաներ ուներ: Չնայած դրան, նա միշտ ենթարկվում էր Զևսին: Միշտ կռիվներ էին առաջանում իր խանդի պատճառով ու հաճախ Զևսը բարկանում էր: Երբ Հերան նոր էր ծնվել, մայրը նրան տարավ ալեհեր օվկիանոսի մոտ, որ այնտեղ մեծանա: Նրան Թեմիսն էր դաստիրակում: Երկար ապրելով Օլիմպոսից հեռու՝ լռության ու հանգստության մեջ, մի օր Զևսը տեսավ նրան ու սիրեց: Նա սիրահարվեց Հերային ու փախցրեց: Հերան համարվում էր հունական դիցաբանության մեջ ամենահզոր աստվածուհին: Նրան երկնքից կախել էր Զևսը: