Հոգեբանի ակումբ․ ամփոփում

Գրեթե երկու տարի է, ինչ ես հաճախում եմ Հոգեբանի ակումբ։ Ակումբի դասերի ընթացքում մենք քննարկում ենք նախօրոք որոշված թեման՝ մեջ բերելով մեզ հանդիպած օրինակներ, կատարելով թեստեր, դիտելով տեսանյութեր, իհարկե, դասին ծանոթանալուց հետո։ Կատարել ենք մի քանի նախագծեր, օրինակ՝ ձմեռային ճամբարի շրջանակներում այցելել ենք գրեթե բոլոր ջոկատներին, կատարել նրանց հետ հոգեբանական թեստեր՝ ունենալով հետաքրքիր և տպավորիչ քննարկումներ։ Եղել են դեպքեր, երբ անձի տեսակի վերաբերյալ թեստեր ենք կատարել, սպասել ենք, և որոշ ժամանակ անց նորից ենք լրացրել թեստը՝ համեմատելով արդյունքները։ Բազմիցս քննարկել ենք <<երազներ>> թեման, քանի որ այն, ըստ իս՝ բավականին ծավալուն, հետաքրքիր թեմա է հոգեբանությունն ուսումնասիրողների համար։ Շատ-շատ թեմաների շուրջ ենք խոսել, սակայն ամենից շատ սիրում եմ հենց այս մեկը, քանի որ բոլորս հիշում ենք մեզ հանդիպած տարօրինակ, զարմանալի դեպքերը, կիսվում դրանցով՝ քննարկումը դարձնելով էլ ավելի հետաքրքիր։ Շատ ենք կատարել այնպիսի աշխատանքներ, որոնց ժամանակ նկարելու միջոցով բացահայտում ենք մեր բնավորության շատ գծեր, մեր հոգեվիճակը, ներաշխարհը, իսկ ընկեր Սուսաննան մեզ խորհուրդներ է տալիս։ Ունեցել ենք համագործակցային նախագիծ, որն ինձ շատ էր տպավորել․ պատկերել էինք մանդալա։ Մանդալան ինձ շա՛տ հետաքրքրեց, մեծ հետաքրքրությամբ և եռանդով էինք աշխատում բոլորս։ Մեկ ժամ նկարելուց հետո կրկին ունեցանք քննարկում մեր նկարի շուրջ։ Մեր հոգեբանության դասերն անցնում են շատ հետաքրքիր, տպավորիչ, միաժամանակ՝ արդյունավետ և ուսումնական։

Խառնվածք

Խառնվածք

Խառնվածքը՝ անհատի բնութագիրն է ըստ հոգեկան գործունեության դինամիկ առանձնահատկությունների, այսինքն՝ խառնվածքի, առանձին հոգեկան գործընթացների ու վիճակների ինտենսիվության։ Խառնվածքի կառուցվածքում կարելի է առանձնացնել երեք հիմնական բաղադրամաս. անհատի ընդհանուր ակտիվություն, դրա շարժիչ դրսևորումներ և հուզականություն:

Խառնվածքը բնածին է և կյանքի ընթացքում երբեք չի փոխվում: Խառնվածքների տիպերից և ոչ մեկը չի հանդիպում ՙմաքուր՚ տեսքով: Այդ իմաստով կարող ենք խոսել որոշ տիպի գերիշխանության մասին: Սակայն, ամեն ոք, ինչպիսի տիպի էլ պատկանի՝ իր մեջ կրում է բոլոր տիպերի հատկությունները: Օրինակ, եթե մենք ասում ենք ինչ որ մեկը մելանխոլիկ է, ապա  նկատի ունենք, որ տվյալ մարդու մոտ գերակշռում են այդ խառնվածքի տիպի հատկությունները, միաժամանակ նա օժտված է և՜ խոլերիկի, և՜ սանգվինիկի, և՜ ֆլեգմատիկի հատկություններով, որոնք այդպես վառ չեն արտահայտվում նրա վարքում: Չկա լավ կամ վատ խառնվածք և միայն խառնվաքի հիման վրա չի կարելի եզրակացություններ կատարել մարդու մասին: Երբ փորձում ենք գնահատել մարգուն, բացահայտել նրա հոգեբանական բնութագիրը, ապա անպայման խառնվածքի հետ մեկտեղ անհրաժեշտ է պարզել նրա անձնային ուղղվածությունը, բնավորության կայուն գծերը, մտավոր զարգացածության մակարդակը, բարոյական որակները:

Խառնվածքի տիպերի դասակարգման պատմության մեջ առաջինը ըստ հնության հիշատակվում է հումորալ տեսությունը։ Այն հիմնված է հին հույն բժիշկ Հիպոկրատի մ.թ.ա. 5-րդ դարում առաջ քաշած հեղուկների մասին տեսության վրա։ Համաձայն այդ տեսության մարդու օրգանիզմում եղած չորս հեղուկների՝ արյան, ավշի, լեղու և սև լեղիի, օպտիմալ հարաբերության խախտումը հանգեցնում է տարբեր հիվանդությունների, իսկ պահպանումը ապահովում է առողջ վիճակ։ Ընդ որում Հիպոկրատը ոչ մի կապ չէր հաստատում այդ հեղուկների քանակի հարաբերության և մարդու հոգեկան հատկությունների մեջ։ Դա արեց հռոմեացի բժիշկ, գիտնական Կլավդիոս Գալենը, և ըստ այն բանի, թե այդ հեղուկներից որն է գերակշռում օրգանիզմում՝ արյունը, ֆլեգման, լեղին, թե սև լեղին, նա մարդկանց ըստ խառնվածքի տիպերի բաժանեց 9 խմբի, որոնցից սակայն հետագայում մնացին չորսը՝ համապատասխանաբար սանգվինիկներ, ֆլեգմատիկներ, մելանխոլիկներ և խոլերիկներ։

Խառնվածքում առավելապես արտահայտվում է մարդու վերաբերմունքը նրա շուրջը կատարվող իրադարձությունների նկատմամբ։ Դանիացի նկարիչ Հ. Բիդստրուպը իր երգիծական նկարներից մեկում պատկերել է չորս անձանց ռեակցիան նույն դեպքին:
Մի անծանոթ անցորդ, ոչ դիտավորյալ նստում է նստարանին հանգստացող պարոնի գլխարկի վրա: Արդյունքում, խոլերիկը սաստիկ զայրանում է, մելանխոլիկը՝ անչափ վշտանում, սանգվինիկը՝ ծիծաղում, իսկ ֆլեգմատիկը հանգիստ, կարծես ոչինչ չի պատահել, գլխարկը դնում է իր գլխին:

Իմ կատարած թեստի արդյունքը՝ խոլերիկ 14 (37%), սանգվինիկ 11 (29%), ֆլեգմատիկ 6 (16%) և մելանխոլիկ 6 (16%)։

4 միտք ավելի լավ քնի համար

Դեռահասների մեծամասնությանը ամեն գիշեր 8-10 ժամ քնել է պետք։ Սակայն շատերը քնի հետ կապված խնդիրներ ունեն։ Քնի պակասը կարող է ազդել ձեր տրամադրության, հարաբերությունների և ուշադրության վրա։ Երբ բավարար չափով չեք քնում, դժվար է լինում լավագույնը լինել դպրոցում և սպորտում։ Այն կարող է մեծացնել հիվանդանալու, գիրանալու, ինչպես նաև քնկոտ վիճակում մեքենա վարելիս վթարի ենթարկվելու հավանականությունը։

Իսկ ինչպե՞ս կարող եք ստանալ ձեզ անհրաժեշտ քունը։ Ահա մի քանի գաղափարներ․

• Եղեք ակտիվ օրվա ընթացքում։ Հավանաբար նկատել եք, թե որքան շատ են վազում փոքրիկները և որքան հանգիստ են քնում։ Փոքրիկները հուշում են ձեզ, որպեսզի օրական առնվազն 60 րոպե մարզվեք։ Ֆիզիկապես ակտիվ լինելը ձեզ կարող է օգնել, որպեսզի բարելավեք ձեր տրամադրությունը ու թեթևացնեք սթրեսը։ Պարզապես մի մարզվեք քնելու ժամին շատ մոտ, քանի որ վարժությունը կարող է ձեզ արթնացնել նախքան այն գրեթե ավարտելը։
• Քնելուց առաջ խուսափեք կոֆեինից։ Կոֆեին կա սուրճի, թեյի, էներգետիկ խմիչքների և շատ այլ բաների մեջ։ Դա խթանիչ է, ինչն էլ նշանակում է, որ այն կարող է օգնել ձեզ մնալ արթուն ու զգոն։ Իսկ դա հենց այն է, ինչը հաստատ կցանկանաք առավոտյան։ Որպեսզի հեշտությամբ քնեք, սահմանափակեք օրվա ընթացքում կոֆեինի քանակը, իսկ երեկոյան ընդհանրապես մի օգտագործեք կոֆեին և օգտագործեք առանց կոֆեին ըմպելիքներ։
• Ասա «բարի գիշեր» էլեկտրոնիկային։ Ձեր ննջասենյակը դարձրեք մի գոտի, որը զերծ է տեխնոլոգիաներից։ Էլեկտրոնային սարքերի լույսը խաբում է ուղեղին, որ դեռ ցերեկ է, այնպես որ ամեն ինչ անջատեք լույսերն անջատելուց մեկ ժամ առաջ։ Իսկ անջատելով հեռախոսդ՝ քեզ չեն արթնացնի գիշերն ուղարկված հաղորդագրությունները։
• Քնի ռեժիմը պահպանեք։ Ամեն օր նույն ժամին քնելը առողջարար է օրգանիզմի համար։ Քնելուց առաջ որոշակի ռեժիմ ստեղծելը կարող է ուժեղացնել հանգստի ազդեցությունը։ Այսպիսով՝ լիցքաթափվեք ամեն երեկո՝ կարդալով, երաժշտություն լսելով, ժամանակն անցկացնելով ընտանի կենդանու հետ, օրագրում գրելով, մեդիտացիա կամ նման մի բան անելով, որը ձեզ հանգստացնում է։

Նյութի հղումը՝ այստեղ։

Անհանգստությունը հաղթահարելու 5 ճանապարհ

Բոլորն էլ երբեմն անհանգստանում են։ Անհանգստությունը կարող է առաջանալ, երբ դուք բախվում եք մարտահրավերի, երբ մի բան անելու համար ճնշում է գործադրվում կամ երբ քո մտքում անհանգստություն կա։

Անհանգստությունն ազդում է ձեր մարմնի սթրեսային արձագանքի վրա (նաև կոչվում է պայքար կամ փախուստ)։ Սթրեսի հորմոնների այսպիսի ակնթարթային աճը գոյատևման արձագանք է։ Այն քեզ պատրաստում է արագ արձագանքելու և անհրաժեշտության դեպքում ինքներդ ձեզ պաշտպանելու։ Սակայն շատ մարդիկ անհանգստանում են այնպիսի իրավիճակներում, որոնք իրենց համար սթրեսային են, սակայն վտանգավոր չեն։ Օրինակ՝ նրանք կարող են անհանգստանալ թեստեր անցնելիս, նոր մարդկանց հանդիպելիս կամ դասարանում խոսելիս։

Եթե դուք նման իրավիճակներում ձեզ անհանգիստ եք զգում, ապա դուք միայնակ չեք։ Բայց ավելի լավ է սովորել, թե այն ինչպես պետք է հաղթահարել։ Հակառակ դեպքում, անհանգստությունը ձեզ հետ կպահի շատ բաներից կամ կստիպի խուսափել այնպիսի բաներից, որոնք կցանկանայիք անել։

Անհանգստություն առաջացնող բաներից խուսափելու համար ավելի լավ է դրանց դիմակայել։ Դուք կարող եք զարմանալ, թե ինչեր կարող եք անել։ Ահա հինգ կետ, որոնք ձեզ կօգնեն անհանգիստ պահերին․

• Սկսեք «աճի» մտածելակերպով։ Շատ մարդիկ ունեն կպչուն մտքեր։ Նրանք կարող են ասել․ «Ես այսպիսին եմ։ Ես չափազանց անհանգիստ եմ դասարանում խոսելիս, այդ պատճառով էլ ձեռքս չեմ բարձրացնում»։ Կպչուն մտքեր ունեցող մարդիկ չեն էլ մտածում, որ ամեն ինչ կարող է փոխվել։ Նրանք մտածում են, որ իրենք հենց այնպիսին են, ինչպես հիմա են։ Սակայն ուղեղի գիտակցությունը ցույց է տվել, որ դուք կարող եք ձեր ուղեղին սովորեցնել ինչպես արձագանքել նոր ուղիներ։ Սա գիտեն աճի մտածելակերպ ունեցող մարդիկ։ Նրանք գիտեն, որ կարող են առաջընթաց ունենալ ամեն ինչում՝ ջանքով ու պրակտիկայով։ Այն իր մեջ ներառում է անհանգստության նվազեցում։
• Ուշադրություն դարձրեք, թե ինչպես է անհանգստությունն ազդում ձեր մարմնի վրա։ Երբ դուք անհանգիստ եք, «թիթեռներ» եք զգում ձեր ստամոքսում։ Քրտնա՞ծ ափեր։ Դողացող ձեռքե՞ր։ Ավելի արագ սրտխբո՞ց։ Ձգված մկաննե՞ր։ Այս ֆիզիկական զգացմունքները ձեր մարմնի սթրեսային արձագանքի մի մասն են։ Հնարավոր է՝ դրանք անհարմար թվան, սակայն վնասակար չեն։ Դուք կարող եք հաղթահարել։ Հաջորդ անգամ, երբ դրանք զգաք, փորձեք դրանք նկատել առանց վրդովվելու ու մտածելու, որ այստեղ են։ Դուք չպետք է հեռացնեք ձեր զգացմունքները։ Սակայն չպետք է նաև դրանց մեծ ուշադրություն դարձնեք։ Տեսեք, թե արդյո՞ք կարող եք թույլ տալ, որ դրանք մնան հետին պլանում։
• Շնչել․ Երբ անհանգստություն եք զգում, մի փոքր շունչ քաշեք։ Դանդաղ շնչեք։ Անպայման մինչև վերջ շնչեք։ Կարող եք նաև օգտագործել ձեր մատները ձեր չորս կամ հինգ շունչը հաշվելու համար՝ ներս և դուրս։ Դանդաղ շնչառությունը կարող է կարող է դանդաղեցնել սթրեսային հորմոնների արտազատումը։ Այն կարող է օգնել ձեր մարմնին և մտքին զգալ ավելի հանգիստ։ Երբ դուք ձեր ուշադրությունը կենտրոնացնում եք ձեր շնչառության վրա, ապա կարող եք ավելի քիչ ուշադրություն դարձնել անհանգիստ մտքերին և զգացմունքներին։ Նման շնչառությունը կօգնի, որպեսզի դուք ձեզ զգաք էլ ավելի կայուն և կնվազեցնի անհանգստությունը։
• Խոսեք ինքներդ դրա միջոցով։ Երբ դուք անհանգիստ եք, ինքներդ ձեզ ասում եք այնպիսի բաներ, ինչպիսիք են․ «Ես չեմ կարող դա անել», «իսկ եթե խառնաշփոթ ստացվի՞» կամ «սա ճնշող է»։ Այս ամենի փոխարեն պլանավորեք ինքներդ ձեզ ասել այնպիսի մի բան, որը ձեզ կօգնի քաջությամբ դիմագրավել պահը, օրինակ՝ «ես կարող եմ դա անել» կամ «անհանգիստ լինելը նորմալ է, ես կարող եմ դա անել»։
• Փորձեք դիմանալ իրավիճակին։ Մի սպասեք, որ անհանգստությունը վերանա։ Հնարավոր է՝ մտածեք, որ դասարանում կամ այդ նոր մարդու հետ խոսելը կարող եք հետաձգել, մինչև որ այլևս չանհանգստանաք դրա համար։ Սակայն դա այս ճանապարհով չի աշխատի։ Այն դիմակայում է անհանգստությանը, որն օգնում է նաև այն նվազեցնել։

Անհանգստությունը հաղթահարելը պահանջում է ժամանակ, համբերություն և պրակտիկա։ Ամենից շատ պետք է պատրաստակամ լինել դիմակայելու այնպիսի իրավիճակներին, որոնք անհանգստություն են առաջացնում։ Սկսեք մի փոքր քայլից։ Որքան շատ պարապեք, այնքան ավելի հեշտ կնվազեցնեք ձեր անհանգստությունը։

Եթե դուք կատարեք այս հինգ քայլերը, հնարավոր է, որ այն օգնի ձեզ ստանալ առաջնորդություն և աջակցություն ծնողից, դպրոցական խորհրդատուից կամ թերապևտից։

Եվ եթե ձեր անհանգստությունը ծայրահեղ է, դժվար է այն հաղթահարելը կամ, եթե անհանգստանում եք որևէ խնդրի պատճառով ինչի վերաբերյալ դուք օգնության կարիք ունեք, դիմեք ձեր ծնողին կամ մեկ այլ մեծահասակի, ում վստահում եք։ Ճիշտ խնամքի և աջակցության դեպքում ինքներդ ձեզ կարող եք զգալ ավելի հանգիստ և ավելի վստահ։

Անգլերեն հղումը՝ այստեղ։

Հոգեբանի ակումբ.

Սեպտեմբեր ամսից այցելում եմ <<Հոգեբանի ակումբ>>, որտեղ միասին քննարկում ենք տարբեր հոգեբանական թեմաներ, կատարում ենք հոգեբանական թեստեր և այլն։ Այժմ մի փոքր կպատմեմ, թե ինչպես են անցնում հոգեբանության մեր դասաժամերը։ Մենք նախապես ընտրում ենք թեման, որի մասին խոսելու ենք դասի ընթացքում. դասին ուսումնասիրում ենք օրվա թեման, քննարկում ենք ունենում, պատմում ենք, թե ինչ գիտենք թեմայի մասին և այլն։ Հետո յուրաքանչյուրս ընտրում ենք հոգեբանական որևէ տերմին, որը ներկայացնելու ենք մեր ընկերներին հաջորդ դասի ընթացքում։ Ես ուսումնասիրել եմ <<Ի՞նչ նշանակություն ունի մարդկանց երազում տեսնելը>> թեման։ Ընտրեցի հենց այս մեկը, քանի որ բոլորիս հետաքրքրեց այն։ Հոգեբանության դասերի ընթացքում ծանոթացա շատ տերմինների հետ, ունեցանք տարբեր քննարկումներ, բանավեճեր։ Ուսումնասիրելով հոգեբանությունը՝ սկսեցի էլ ավելի սիրել ու հետաքրքրվել դրանով։ Մյուս ուսումնական տարի նույնպես կհաճախեմ ակումբ, քանի որ շատ եմ սիրում հոգեբանությունը, իսկ դասերն անցնում են շատ հետաքրքիր։  

Մանդալաթերապիայի դաս

Այսօր մեզ հյուր էր եկել ընկեր Քնարիկը, ում հետ անցկացրեցինք մեր մանդալաթերապիայի դասը: Սկզբում ծանոթացանք նրա հետ, հետո նա մեզ մի փոքր ներկայացրեց, թե ինչ է իրենից ներկայացնում մանդալան ու թե ինչ նշանակություն ունի այն: Մանդալան մի պատկեր է, որը կազմված է շրջանից: Ընկեր Քնարիկը մեզ ցույց տվեց տարբեր մանդալաներ: Նաև ասաց, որ ոչ մի անգամ չի կարող կրկնվել մարդու նկարած մանդալան, որ քանի որ այն կապված է մարդու ներաշխարհի, այդ պահին ունեցած նրա զգացողությունների հետ: Ըստ իս՝ շատ հետաքրքիր ստացվեց մեր հանդիպումը և շատ կցանկանայի, որ ընկեր Քնարիկը հաճախ այցելի և ներկա գտնվի մեր դասերին: Ես նկարեցի իմ մանդալան, որից հետո էլ ընկեր Քնարիկի հետ վերլուծեցինք նկարս ու նա ինձ ասաց իմ նկարի խորհուրդը: Ես հասկացա, թե ինչ խնդիրներ ունեմ կյանքում, ինչն է ինձ պակասում և ինչ է ինձ հարկավոր: Անկեղծ ասած, ես շատ տպավորված եմ, շատ հետաքրքիր էր ամեն պահը՝ և՜ մեր նկարելու ընթացքը, և՜ մեր վերլուծությունները, և՜ այդ պահին ունեցած իմ զգացողությունները: Մանդալան նկարելու ընթացքում սենյակում լռություն էր տիրում, ինչն էլ մեզ օգնում էր կենտրոնանալ նկարի վրա ու չշեղվել: Ընկեր Քնարիկը հարցերի միջոցով պարզեց, թե ինչ խորհուրդ ունի իմ նկարը և ինչու եմ ես հենց այդպես նկարել: Իրոք, շատ հետաքրքիր էր մեր քննարկման ընթացքը: Մեր քննարկումից հետո ես ինձ շատ հանգիստ էի զգում, սովորականից ավելի թեթև և ուրախ: Կարծում եմ, որ մեր հանդիպումը ընկեր Քնարիկի հետ շատ լավ և արդյունավետ անցավ: Բոլորս էլ ստացանք մեր անձնական խնդիրների լուծումները, քանի որ ընկեր Քնարիկը փորձում էր մեզ հասկանալ և տալ դրական խորհուրդներ:

Երազում ինչ-որ մեկին տեսնելը. Դրա նշանակությունը

Կոնկրետ մեկի մասին երազներն ունեն տարբեր նշանակություններ: Ամենատարածված և հավանական պատճառն այն է, որ քնելիս մտածել եք նրա մասին: Ձեր ենթագիտակցությունն արտահայտվում է երազներում:

Երազ մեկի մասին, ով ձեզ դուր է գալիս

Նման երազը ցույց է տալիս ձեր սիրահարվածության աստիճանը: Եթե երազում նա պատասխանում է ձեր զգացմունքներին, ուրեմն՝ դուք ինքնավստահ եք, կարողանում եք ընդունել ձեզ այնպիսին, ինչպիսին կաք: Եվ ընդհակառակը. եթե նա մերժում է ձեզ, ուրեմն՝ դուք թերագնահատում եք ձեզ, ունեք կոմպլեքսներ:

Ամուսնու, կնոջ կամ զուգընկերոջ մասին

Այսպիսի երազներն անմիջականորոն կապված են ձեր կապի ամրության հետ: Եթե ձեզ սիրված եք զգում և գոհ եք հարաբերություններից, կտեսնեք ռոմանտիկ երազներ, իսկ հակառակ դեպքում՝ դավաճանություններ, վեճեր: Դավաճանության մասին երազները նաև կարող են արտահայտել ներքին վախերը:

Երազ՝ մահացած մարդու մասին

Եթե այդ մարդը ձեզ մտերիմ է եղել, երազը կարող է հանգստացնել ձեզ, փոքր-ինչ ազատել այն ցավից, որ ապրել եք: Նրանք հայտնվում են երազում՝ ձեզ ճիշտ ճանապարհ ցույց տալու, ձեզ հանգստացնելու համար: Կարող են նաև տալ կարևոր ինֆորմացիա: