Կալանը փորձեր կատարելու համար է: Կա նաև պլասմասայից կալան, բայց դրա վրա չենք կարող տաքացումներ կատարել: Կալանը կազմված է տակդիրից, մետաղաձողից, օղից, սեղմակից և թաթից:
Կալան
Month: Սեպտեմբերի 2018
Անվտանգության կանոնները քիմիայի լաբորատորիայում
Աշխատելու ընդհանուր կանոնները.
- Ուշադիր լսեք ուսուցչին և կատարեք նրա ցուցումները
- Քիմիայի կաբինետում պիտի աշխատել արտահագուստով, ձեռնոցներով և ակնոցներով: Արգելվում է սնունդ ընդունել
- Աշխատանքային սեղանը պիտի մաքուր պահել, չպիտի լինեն ավելորդ առարկաներ, որոնք տվյալ աշխատանքին չեն վերաբերվում
- Աշխատանքը ավարտելուց հետո մաքրեք և կարգի բերեք աշխատանքային սեղանը
- Խստիվ արգելվում է կատարել փորձեր, որը չի վերաբերվում տվյալ աշխատանքին, ձեռքերով վերցնել նյութերը, փորձել նյութերի համը:
Քիմիական նյութերի հետ վարվելու կանոնները.Փորձեր կատարելու համար դուք օգտագործելու եք տարբեր նյութեր, որոնք գտնվում են փակ տարաներում, իսկ հեղուկ նյութերը փակ անոթներում:
- Փորձեր կատարելու համար վերցրեք նյութերի փոքր բաժիններ: Պինդ նյութերից սովորաբար պահանջվում է թեյի գդալի ¼ չափ, իսկ հեղուկներից` 1-2 մլ:
- Նյութերից վերցնելու ժամանակ ամանների խցանները սեղանի վրա դրեք շրջված, այսինքն այն մասով, որը չի մտնում ամանի մեջ:
- Մի թողեք նյութերով ամանների բերանը բաց, նյութից նմուշ վերցնելուց հետո ամանի բերանը փակեք և դրեք տեղը
- Չօգտագործված նյութերը չի կարելի հետ լցնել մաքուր նյութի վրա, այլ լցրեք այդ նպատակների համար հատուկ նախատեսված անոթի մեջ:
- Օգտվեք միայն այն նյութերից, որոնց վրա գրված են անունները և որոնք դրված են ձեր սեղանի վրա:
- Պինդ նյութերը ամանից վերցրեք միայն չոր գդալիկով կամ փորձանոթով: Մինչև նյութերը փորձանոթի մեջ յցնելը` ստուգեք կոտրված չէ արդյո՞ք փորձանոթի հատակը կամ ճաքած չէ՞ արդյոք:
- Փորձեր կատարելիս միշտ օգտագործեք մաքուր լաբորատոր ամանեղեն:
Նախազգուշացումներ. 1.Աշխատելիս նյութերը չթափեք ձեռքերին և հագուստին,հատկապես հիմքերը և թթուները:
2.Փորձանոթում լուծույթը տաքացնելիս կամ եռացնելիս անհրաժեշտ է օգտվել բռնիչից:Փորձանոթի բերանը չի կարելի պահել ոչ իր և ոչ էլ լաբորատորիայում ներկաների կողմը:
3.Մի թեքվեք դեմքով դեպի փորձանոթի բերանը, որտեղ եռում է լուծույթը, այն կարող է ցայտել ձեր դեմքին:
4.Նյութերի հոտը որոշելու նպատակով չի կարելի անոթը մոտեցնել դեմքին, այլ ձեռքի ափով շարժում կատարեք անոթի բերանից դեպի քիթը:
5.Թթուները ջրով նոսրացնելիս (հատկապես խիտ ծծմբական թթուն) հիշեք հետևյալ կանոնը, պետք է թթուն բարակ շիթով դանդաղ լցնել սառը ջրի մեջ խառնելով:
Առաջին օգնություն. 1. Առաջին օգնությունը ցույց տալ միայն ուսուցչի կամ լաբորանտի մասնակցությամբ:
- Մաշկի կամ հագուստի վրա թթու թափելիս` այդ տեղը լվացեք ջրի շիթով 2–3 րոպե այնուհետև մշակեք 2–3 %-անոց
նատրիումի հիդրոկարբոնատի (խմելու սոդայի) կամ ամոնիակի լուծույթով:
- Մաշկի կամ հագուստի վրա ալկալու թափվելիս անմիջապես այդ տեղը լվացեք մեծ քանակով ջրով, հետո բորաթթվի
կամ քացախաթթվի 1–2%-անոց լուծույթով, վերջում թրջոց դրեք կալիումի պերմանգանատի 1–2%-անոց լուծույթով:
Սպիրտայրոցի կառուցվածքը և նյութերի տաքացումը սպիրայրոցի վրա
Սպիրտայրոց (սպիրտային լամպ)
1. Հեղուկաման (ապակյա կամ մետաղյա անոթ)
2. սկավառակով խողովակ
3. բամբակե պատրույգ
4. թասակ Հեղուկամանի մեջ ձագարով լցվում է էթիլ (գինու) սպիրտ` ամանի ծավալի 2/3-ից ոչ ավելի, սկավառակով խողովակի մեջ մտցվում է բամբակե պատրույգ այնպես, որ ծայրը խողովակից դուրս մնա 5-6 մմ: Երբ սպիրտայրոցը չի օգտագործվում, այն փակում են թասակով: Վառում են սպիրտայրոցը այրվող լուցկով:
Չի կարելի այն վառել մեկ այլ սպիրտայրոցով. դա կարող է հրդեհի պատճառ դառնալ: Սպիրտայրոցի բոցը չի կարելի հանգցնել փչելով. դա վտանգավոր է. պարզապես պետք է ծածկել թասակով: Սպիրտայրոցի բոցի առավելագույն ջերմաստիճանը 360օC է:
Մի քանի անգամ վառե՛ք և հանգցրե՛ք սպիրտայրոցը՝ պահպանելով կանոնները: !
Հիշե՛ք Չի կարելի սպիրտայրոցը վառել մեկ այլ սպիրտայրոցով. դա կարող է հրդեհի պատճառ դառնալ:
Չի կարելի սպիրտայրոցի բոցը հանգցնել փչելով. դա վտանգավոր է. պարզապես պետք է ծածկել թասակով:
Քիմիա
Մենք այս տեսանյութում պատմում ենք քիմիական նյութերի մասին և կատարում ենք փորձեր:
Խոլորձների մասին
Խոլորձի մասին
Խոլորձի`օրխիդեայի ծաղիկը նման է նրբաճաշակ արվեստի գործի: Նա այնքան գեղեցիկ է , որ մի քանի երկրներ այն դարձրել են ազգային սիմվոլներ,օրինակ` Վենեսուելան, Հոնկոնգը: Օրխիդեան տրոպիկական բույս է , այդբույսի տեսակներից մեծ մասը կարելի գտնել տրոպիկներում, որտեղ նրանք աճում են ծառերի ճյուղերի կամ ցողունի վրա: Մարդիկ միշտ հիանում են օրխիդեաներով , և հավաքածու են պահում:
Տարածում
Տարածված է ամենուրեք, հատկապես արևադարձային և մերձարևադարձային շրջաններում։ Առավելապես հանդիպում են էպիֆիտ տեսակները, որոնք հարմարվել են ծառերի ցողունների վրա աճելուն։ Ցամաքային ձևերը կոճղարմատավոր են, հաճախ պալարանման հաստացումներով, աճում են մարգագետիններում, անտառներում, ճահիճներում։
Կիրառություն և նշանակություն
Խոլորձի որոշ տեսակներ օգտագործվում են բժշկության, սննդի և օծանելիքի արդյունաբերության մեջ։ Խոլորձի՝ օխիդեայի, ծաղիկը նման է նրբաճաշակ արվեստի գործի։ Նա այնքան գեղեցիկ է, որ մի քանի երկրներ այն դարձրել են ազգային սիմվոլներ, օրինակ՝ Վենեսուելան, Հոնկոնգը։ Օրխիդեան տրոպիկական բույս է, այդ բույսի տեսակներից մեծ մասը կարելի գտնել տրոպիկներում, որտեղ նրանք աճում են ծառերի ճյուղերի կամ ցողունի վրա։ Մարդիկ միշտ հիանում են օրխիդեաներով, և հավաքածու են պահում։
Դեղաբույսեր
Բուժիչ հատկություններ
Դեղաբույսերի բուժիչ հատկությունները պայմանավորված են նրանց օրգաններում առկա քիմիական տարբեր բաղադրության օրգանական նյութերով (ալկալոիդներ, գլիկոզիդներ, սապոնիններ, եթերայուղեր, ֆլավոնիդներ, աղաղանյութեր, վիտամիններ և այլն), որոնք ֆիզիոլոգական ներգործություն են ունենում մարդկանց կամ կենդանիների օրգանիզմների վրա։ Բույսերում առաջացող կենսաբանական ակտիվ նյութերը կենդանի օրգանիզմի նյութափոխանակության արդյունք են, ուստի ավելի բնական ձևով են մասնակցում մարդու օրգանիզմի կեևսաքիմիական և այլ կենսաբանական շարժերին։ Բույսերում պարունակվող որոշ նյութեր ազդում են սպիտակուցների կենսասինթեզի վրա, պայմաններ ստեղծում իմունային մարմինների սինթեզի համար, բարձրացնում օրգանիզմի պաշտպանական ռեակցիաները, ֆերմենտների ակտիվությունը և այլն։
Հայաստանի դեղաբույսեր
ՀՀ ֆլորայում տարածված դեղաբույսերը կարելի է խմբավորել մարդու օրգանիզմի վրա ունեցած առավելագույն ներգործությամբ. սիրտանոթային համակարգի հիվանդությունների դեպքում գործածվող դեղաբույսերից են կուժկոտրուկը, ծխաբույսը, եղեսպակը, մատնոցուկը, գազը, նյարդային համակարգի հիվանդությունների դեպքում՝ շիկատակը, սև բանգին, կատվախոտը, դաղձը և այլն։ Արյան բարձր ճնշումն իջեցնող միջոց են սխտորը, հովվամաղախը, մորենին, ընկուզենին և այլն։ Միզամուղ հատկություն ունեն կուժկոտրուկը, կռատուկը, ճարճատուկը, դաշտային ձիաձետը, գիհին, եգիպտացորենը և այլն։ Լեղամուղ են մասրենին, կանթեղախոտը, անթառամը, գաղձը և այլն։ Ստամոքսի հիվանդությունների դեպքում օգտագործում են տուղտը, նշենին, հորթալեզուն, ոսկեհազարուկը, հոնը, մատուտակը, եզան լեզուն, խատուտիկը, շնչառական ուղիների հիվանդությունների դեպքում՝ տուղտը, խուլեղինջը, դաղձը, ուրցը, տատրակը և այլն։ Քրտնաբեր հատկություններ ունեն ազնվամորին, թանթրվենին, լորենին և այլն։ Ցավամոքիչ են ընձախոտը, շիկատակը, սև բանգին, կակաչը, արջընկույզը և այլն։
Տրամաբանական մաթեմատիկա
1․ Գտեք սխալը: Ոչ հեռու անցյալում խանութներում մետրանոցներիի փոխարեն գործածում էին յարդը: Վաճառողը կտորի եզրը մի ձեռքով դնում էր քթին, մյուս ձեռքով այն ձգում էր մինչև մատների ծայրը. ստացվում էր մեկ յարդ: Մի անգամ նման խանութից կինը գնել էր 10 յարդ կտոր: Նա տանը ստուգեց ու համոզվեց, որ վաճառողը իրեն չի խաբել, բայց նրա ամուսինը չափեց կտորը և տեսավ, որ այն 9 յարդ է:
Կնոջ ամուսինը ուներ ավելի երկար ձեռքեր, քան վաճառողը, և այդ պատճառով նրա մոտ ստացվեց 9 յարդ:
Ստուգում ենք մեր գիտելիքները․ արդյոք հիշո՞ւմ ենք կարգային միավորները:
Օրինակ` 457903 թվի գրության մեջ մենք պետք է իմանանք, որ
3 – ը ցույց է տալիս, որ առաջին`միավորների կարգում կա 3 միավոր,
0 –ն ցույց է տալիս, որ երկրորդ`տասնյակների կարգում կա 0 տասնյակ,
9-ը ցույց է տալիս, որ երրորդ`հարյուրյակների կարգում կա 9 հարյուրյակ,
7-ը ցույց է տալիս, որ չորրորդ`հազարյակների կարգում կա 7 հազարյակ,
5-ը ցույց է տալիս, որ հինգերորդ`տասհազարյակների կարգում կա 5 տասհազարյակ,
4- ը ցույց է տալիս, որ վեցերորդ`հարյուրհազարյակների կարգում կա 4 հարյուրհազարյակ:
3․ Տրված թվերը ներկայացրու կարգային գումարելիների գումարի տեսքով:
34= 3×10+4×1 345= 3×100+4×10+5×1 58901= 5×10000+8×1000+9×100+0×100+1×1
80= 8×10 4089= 4×1000+0×100+8×109×1 60091= 6×10000+0×100+0×100+9×10+1×1
900= 9×100 6900= 6×1000+9×100 20302= 2×10000+3×100+0×100+2×1
4․Կարգային գումարելիների գումարը գրիր թվի տեսքով:
8000 + 20 + 6=8026 6000 + 300 + 20 + 1=6321
5000 + 200 + 30=5230 2×100000 + 3×100 + 3×1=200303
3 հազ. + 2 հ. + 1տ. + 1մ=3211 7×1000 + 5×1=7005
900000 + 3000 + 2=903002 9000000 + 9×1=900009
5․ Նկարում կա 5 հավասար քառակուսի: երկու գծիկ տեղափոխելով ստանալ 4 հավասար քառակուսի:
6. Թվաբանական գործողությունների և փակագծերի օգնությոմբ (ուղղահայաց, հորիզոնական կամ էլ թեք) ստացեք ճշմարիտ հավասարություն: Օրինակ` 63=7×9, 9x(3+6)=81
Գտեք առնվազն 6 հավասարություններ:
| 15 | 5 | 10 | 42 | 14 | 66 |
| 7 | 6 | 9 | 3 | 56 | 38 |
| 3 | 7 | 42 | 10 | 18 | 28 |
| 63 | 5 | 49 | 2 | 31 | 20 |
| 7 | 13 | 12 | 32 | 43 | 4 |
| 1 | 9 | 3 | 6 | 81 | 5 |
Խնդիրներ
1. Առյուծը 1 ոչխարը կերավ 1 ժամում, գայլը`2 ժամում, աղվեսը`3 ժամում: Քանի՞ ժամում կուտեն մեկ ոչխարը առյուծը, գայլը և աղվեսը միասին:
Ոչմի
2. Մարդը մենակ մեկ տակառիկ գարեջուրը խմում է 14 օրում, իսկ ընկերոջ հետ միասին`10 օրում: Քանի՞ օրում կխմի այդ գարեջուրը ընկերը մենակ:
14 օրում
3. Խողովակներից մեկը ջրավազանը լցնում է 1 ժամում, իսկ մյուսը`2 ժամում: Քանի՞ ժամում կլցնեն այդ ջրավազանը երկու խողովակլը միասին:
3 ժամում
4. Ռեժիսորը երեք օրում պետք է կարդար ֆիլմի սցենարը: Նա առաջին օրը կարդաց սցենարի կեսը, երկրորդ օրը`մնացածի երրորդ մասը, իսկ երրորդ օրը`արդեն կարդացածի կեսի չափով: Կարողացա՞վ նա երեք օրում կարդալ սցենարը:
Ոչ, դեռ մյուս կեսն էլ պետք է կարդար, որ վերջացներ ամբողջ սցենարը։
Միջին դարերի պատմություն 28.09
1.Կարդա նշված համացանցից, և քո բառերով ներկայացրու քրիստոնության մասին: http://kronadaran.am/dictionary/qristoneutyun/- Քրիստոնեություն
Քրիստոնեությունը ծագել է I դարում Պաղեստինում հրեական միջավայրում, մեսիայի մասին հրեական շարժումների ժամանակ։ Արդեն Ներոնի ժամանակ Հռոմեական կայսրությունում կային քրիստոնեական համայնքներ։
Քրիստոնեական հավատի աղբյուրները կապված են հուդայական Հին կտակարանի հետ։ Աստվածաշնչի համաձայն՝ Հիսուս Քրիստոսը թլփատվել է, դաստիարակվել է որպես հրեա, հետևել է Հին կտակարանի պատվիրաններին, այցելել է սինագոգա շաբաթ օրերին։ Քրիստոսի աշակերտները և առաջին հետևորդները հրեաներ էին։ Քրիստոսի խաչվելուց երեք ու կես տարի անց քրիստոնեությունը սկսվում է տարածվել նաև այլ ժողովուրդների և ցեղերի շրջանում։
2.Կարդա նշված համացանցից գտիր նմանություն, տարբերություն, քո բառերով ներկայացրու/գրավոր/
http://kronadaran.am/dictionary/hetanosutyun/Հեթանոսություն
Ըստ էության հեթանոսությունը ՝ հանրային, ազգային կրոն է և իր հիմնական բնույթով տարբերվում է Աբրահամիկ կրոններից՝ քրիստոնեությունից, իսլամից և հուդայականություն ից, որոնց հիմանական առանձնահատկությունը հեթանոսությունից այն է, որ ունեն այսպես կոչված հայտնությամբ տրված լինելու էություն։
https://www.dasaran.am/apps/wiki/view/id/89 Հեթանոսություն
Հեթանոսություն – կրոնադիցաբանական համակարգ, աշխարհընկալման և աշխարհայացքային պատկերացումների յուրատեսակ ձև, որին բնորոշ է բնական և հասարակական երևույթների խորհրդանշական պատկերավորումը և առասպելաբանական մեկնաբանությունը։
3.Ընտրիր տաս նոր հասկացություններ, անուններ և փորձիր բացատրել/դասագիրք էջ10-14/
4.Փոքրիկ նյութ պատրաստիր — Հռոմի կին պապը
Ըստ լեգենդի Յովաննան ծնվել է Կառլոս Մեծ- մահվան օրը Մայնցում եղել է անգլիական միսիոների աղջիկ: 12 տարեկանում Ֆուլդիի վանքում հանդիպել է մի հոգևորականի և գնացել է նրա հետ Աֆոն` զգեստափոխվել և հագել է տղամարդու շորեր: Շարունակական ճանապարհորդություններից հետո բնակվել է Հռոմում, որտեղ սկզբում եղել է կուրիի նոտար, այնուհետև կարդինալ և վերջապես հետագայում դարձավ Հռոմի պապ, բայց որոշ ժամանակ անց ծննդաբերում է և միանգամից մահանում(ըստ որոշ տվյալների սպանվում է հոգևորականների կողմից): Լեգենդի կոմղնակիցները պնդում են, որ այս դեպքից հետո նորընտիր պապին` սկսած Լևոն X-ից անցկանում են սեռի ճանաչման ընթացակարգ` հատուկ աթոռի օգնությամբ:
5.կարդա, ներկայացրու քո հավանած հատվածը, https://armedia.am/arm/news/36143/hromi-papery-linum-en-tarber-razmatench-mzkitum-axotox-ev-nuynisk-kin.html -Հետաքրքիր պատմություններ պապերի հետ կապված
Առաջին Հռոմի պապ է համարվում Պետրոս առաքյալը: Կաթոլիկները հավատում են, որ վերջին Հռոմի պապը ևս լինելու է Պետրոսը: Հենց Պետրոս II-ի ժամանակ է սկսվելու աշխարհի կործանումը: Հռոմի պապ Հովհաննես XX չի եղել: 1276 թվականին Հռոմի պապ է ընտրվել պորտուգալացի Պեդրու Ժուլիանը, ով վերցրել է Հովհաննես XXI անունը: Հետաքրքրիր է, որ Հովհաննես անունով նախորդ պապը եղել էր XIX-ը: Ժուլիանը վստահ է եղել, որ Հովհաննես պապերի հաշվարկը սխալ է եղել: Շուտով պարզվել է, որ հենց ինքն է սխալվել, սակայն արդեն ուշ էր ինչ-որ բան փոխելու: Գոյություն ունի լեգենդ, որ Հռոմի պապը մի անգամ կին է ընտրվել: Նշվում է, որ խաբեությունը բացահայտվել է այն բանից հետո, երբ հանդիսավոր արարողություններից մեկի ժամանակ նա ծննդաբերել է: Դրանից հետո՝ մինչև Լևոն X-ը, բոլոր պապերի սեռը ստուգել են: Հուլիոս II-ը պատմության մեջ մնացել է որպես ռազմատենչ պապերից մեկը, ով զբաղվում էր սուսերամարտով: Հենց նրա օրոք է ստեղծվել Շվեյցարական գվարդիան: Այդ ժամանակներում՝ XVI դարասկզբին, շվեյցարացիները լավագույն զինվորներն էին Եվրոպայում:
Ամենակարճ կառավարած Հռոմի պապը Լևոն XI-ն է, ով մահացել է պապ ընտրվելուց 27 օր հետ:
Համո Սահյան
Գրականություն սեպտեմբերի 27
1. Տրված մակդիրները տեղադրիր այնպես, որ հետևյալ բանաստեղծության պատկերներն ամբողջանան, և հանգավորումը վերականգնվի.
դեղնափրփուր, անծայր, թափուր, դեղին
Արարատյան դաշտում անծայր
Դեղին ծով են դարձել դարձյալ,
Այգիներ ու պարտեզ,
Եվ ծովի մեջ դեղնափրփուր,
Արագիլի բույնը թափուր,
Նավակ լինի կարծես:
2. Համաձա՞յն ես հետևյալ մտքի հետ: Պատասխանդ հիմնավորիր` բերելով համապատասխան օրինակներ:
Գրական հերոսներն իրենց բնույթով լինում են կամ դրական, կամ բացասական:
Դրական հերոսներն իրենց գեղեցիկ հատկանիշներով արթնացնում են սեր, համակրանք և իրենց հետևելու, նմանվելու ցանկություն:
Բացասական հերոսները մարմնավորում են կյանքի վատ, արատավոր կողմերը:
Ես համաձայն եմ այս մտքի հետ: Եթե մարդը դրական է, ապա նա կարող է ամեն դեր տանել:
Մանուկյան Կարինա 