Անապատացում. Դրա պատճառները և հետևանքները

• Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում անապատացումը:

Անապատացում՝ մարդու գործունեության հետևանքով հողի չորացումը և որակի վատացումը: Այն տեղի է ունենում երկրագնդի չոր հատվածներում՝ կլիմայի փոփոխությունից: Անապատացումը համարվում է համամոլորակային էկոլոգիական շատ կարևոր խնդիր: Օրինակ, Իսպանիան համարվում է աշխարհում անապատացման ամենամեծ ռիսկ ունեցող երկրներից մեկը: Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ հաճախակի կարող է երաշտ լինել այնտեղ, ինչն էլ կարող է առաջացնել անապատացում:

• Որո՞նք են անապատացման պատճառները:

Անապատացման գլխավոր պատճառներից մեկը մարդկանց գործունեությունն է: Սակայն, կան շատ այլ պատճառներ, որոնք առաջացնում են անապատացում: Օրինակ, սեզոնային երաշտները, կլիմայի տաքացումը, անտառային հրդեհները: Մեկ այլ օրինակ է գլոբալ տաքացումը և կլիմայի աստիճանաբար փոփոխության արդյունքում անձրևների նվազումը: Այս ամենի արդյունքում տեղի է ունենում անապատացում՝ հողը չորանում է ու փչանում: Անապատացումը կարող է նաև առաջանալ, երբ մարդիկ հողն աղտոտում են քիմիական նյութերով և պարարտանյութերով: Անտառապատ տարածքների կրճատումը նույնպես անապատացման պատճառ է հանդիսանում: Ես կարծում եմ, որ անապատացումը միայն մեծ և վատ հետևանքներ է թողնում:

• Անապատացման հետևանքները:

Անապատացումը համաշխարհային այն էկոլոգիական խնդիրներից է, որը թողնում է լուրջ հետևանքներ: Օրինակ, կենդանական և բուսական տեսակների կորուստը, բերրի հողերի կորուստը: Այս ամենը կարող է լինել մեկ այլ էկոլոգիական խնդրի հետևանք: Իհարկե, անապատացման ամենամեծ հետևանքը գյուղատնտեսական արտադրության անկումն է, որն էլ տվյալ էկոլոգիական խնդրի ամենավատ կողմն է: Այս բոլորը պատահում են այն տարածքներում, որոնք անապատացման եզրին են կամ արդեն անապատացել են:

• Ֆիլմ անապատացման մասին.

“Անապատացում” սոցիալական հոլովակ

Ես դիտեցի մի սոցիալական հոլովակ, որտեղ համառատ ներկայացվում է, թե ինչ է անապատացումը, ինչ հետևանքներ է թողնում այն և, թե ինչից է այն առաջացնում: Ֆիլմում ասվում էր նաև, որ Հայաստանի Հանրապետությունը 1997 թվականից ընդունել է «Անապատացման դեմ պայքարի» ՄԱԿ-ի համաձայնագիրը: Հայաստանի որոշ տարածքներ նույնպես անապատացման եզրին են, սակայն դրա դեմ ստեղծվել են մի շարք ազգային ծրագրեր: Ծրագրի նպատակն է՝ կանխարգելել անապատացումը և մեղմել դրա սոցիալ-տնտեսական հետևանքները:

նյութի աղբյուրները՝ https://www.renovablesverdes.com/hy/desertificacion/

https://hy.m.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4

http://www.irtek.am/views/act.aspx?aid=16855

Գործնական քերականություն | 17.03.2022

1. Տրված նախադասությունները լրացրո՛ւ՝ բերելով օրինակներ:
   
   Բառերն ըստ կազմության լինում են պարզ և բաղադրյալ:
   Բաղադրյալ բառերի բաղադրիչներ լինում են արմատներն ու ածանցները:
   Միայն արմատներով, առանց ածանցի, կազմված բաղադրյալ բառերը կոչվում են բարդ:
   Մեկ արմատով և ածանցով կամ ածանցներով կազմված բառերը կոչվում են պարզ ածանցավոր:
   Բարդածանցավոր են այն բաղադրյալ բառերը, որոնք կազմված են մեկից ավելի արմատներից և ածանցից կամ ածանցներից:

2. Յուրաքանչյուր շարքից մի բաղադրիչ ընտրի՛ր և կազմի՛ր բաղադրյալ բառեր: Նշի՛ր, թե ի՞նչ հնչյունափոխություն կատարվեց:

ա) Մատ, ձույլ, ջուր, ոսկի, կին, թթու, պետ(ք), տարի:
բ) Մուր, անցք, մեծար, անի, ծին, ածո, շող, ային:

Մատանի, ձուլանցք, ջրային, ոսկեշող, կնամեծար, թթվածին, պիտանի, ջրանցք, ջրածին, ոսկեծին:

3. Տրված բարդ բառերի երկրորդ արմատը փոխելով՝ ստացի՛ր նոր բարդ բառեր:
Բառապաշար, վիրաբույժ, միամիտ, սևահոգի, մանրազնին, սրբատաշ, մազապուրծ, փայտահատ, մթնկա, դյուրահավան, մրրկածեծ, որմնադիր:

Բառակազմ, վիրաբույժ, միաբան, սևամորթ, մանրակրկիտ, սրբապատկեր, մազափունջ, փայտամշակում, մթնշաղ, դյուրագրգիռ, մրրկահողմ, որմնանկար:

4. Փակագծերում տրված բառերը գրի՛ր որոշյալ կամ անորոշ առումով:

Երկրագնդում վայրի կենդանիների բնաջնջումը (բնաջնջում) շարունավում է: Դա (կասեցնել) կասեցնելը շատ դժվար է, թեև երևացել են մխիթարական ինչ-որ նշաններ (նշաններ): Մարդկանց մեջ հետզհետե արթնանում է այն միտքը (միտք), որ առանց կենդանիների իրենց (կյանք) կյանքն անգույն  ու անհրապույր կլինի: Այդ մասին խոսք (խոսք) կարող են ասել այն որսորդները (որորդներ), որոնք զենքը (զենք) փոխարինել են լուսանկարչական ապարատով: Նրանք ուժերն (ուժեր) ու ժամանակը (ժամանակ) չեն խնայում, ժամեր շարունակ դարանամուտ են լինում կենդանիների կյանքից որևէ դեպք (դեպք) դիտելու համար:

5. Տեքստի ածականներն ըստ անհրաժեշտության դարձրո՛ւ բաղդատական կամ գերադրական աստիճանի: Ընդգծի՛ր այն ածականները, որոնք համեմատության աստիճան չեն կարող ունենալ:

Էլեկտրական օձաձուկը էլեկտրականության կենդանի կրողներից ամենահայտնին է, բայց կան էլի 500 ձկնատեսակներ, որոնք ունեն այդ հատկությունը, թեև զգալի չափով: Էլեկտրական պարպման միջոցով այդ ձկները խլացնում են որսը և  ահաբեկում ամենավտանգավոր գիշատիչներին: Էլեկտրական պարպման հարվածային ուժը կախված է օձաձկան չափերից: Ամենից երկարը հարավամերիկյան օձաձկներն են, որոնք ունեն գրեթե երեք մետրանոց երկարություն:

Հարաբերական ածականներ — հարվածային

6. Սխալները գտի՛ր և ճշտի՛ր:

ա) Օրվա մեջ քսան սիգարետներ  ծխողն ամեն տարի ավելի քան հարյուր տասնյոթ հազար քառակուսի սանտիմետր թուղթ ծուխ ու մոխիր է դարձնում: Այդքան թուղթը բավական է երեք հարյուր էջեր ունեցող մի գիրք հրատարակելու համար:

ա) Օրվա մեջ քսան սիգարետ ծխողն ամեն տարի ավելի քան հարյուր տասնյոթ հազար քառակուսի սանտիմետր թուղթ ծուխ ու մոխիր է դարձնում: Այդքան թուղթը բավական է երեք հարյուր էջանի մի գիրք հրատարակելու համար:

բ) Մի անգամ տասնվեց տղա բաժանվեցին երկու խմբի: Իրար ետևից յութանասունհինգ բառեր թելադրվեց: Այդ բժիշկի երեսունհինգ վիրահատությունն էլ հաջող են անցել: Հիսունչորս հոյակապ նկարներով այդ գիրքը շատ հին էր: Հավաքվածներից ամեն մեկը երեքական լեզու գիտեր: Ջութակահարներից ամեն մեկը հինգական մեղեդի նվագեց: Սենյակներում սեղանները շարված էին երեքական-երեքական:

բ) Մի անգամ տասնվեց տղաները բաժանվեցին երկու խմբի: Իրար ետևից յութանասունհինգ բառեր թելադրվեցին: Այդ բժիշկի երեսունհինգ վիրահատություններն էլ հաջող են անցել: Հիսունչորս հոյակապ նկարով այդ գիրքը շատ հին էր: Հավաքվածներից ամեն մեկը երեք լեզու գիտեր: Ջութակահարներից ամեն մեկը հինգական մեղեդի նվագեցին: Սենյակներում սեղանները շարված էին երեք-երեք: