Նոր տարի։ Հովհաննես Երանյան

Պատմվածքը նկարագրում է Ամանորից առաջ գյուղում անցկացվող օրերը, երբ ընտանիքը փորձում էր անել ամեն բան, որպեսզի գոնե այդ տարի կարողանա առանց որևէ պարտքի նշել տոնը․ <<պարտ­քով արած Նոր տա­րի­նե­րին հայ­րը տրա­մադ­րու­թյուն չէր ու­նե­նում, չէր խմում, ու բո­լոր չորս զա­վակ­ներն էլ զգում էին, որ այդ­պի­սի Նոր-­տա­րի­նե­րի նրա ու­րա­խու­թյունն ար­հես­տա­կան է>>։ Այդ իսկ պատճառով ամեն մեկն իր հերթին փորձում էր հնարավորինս շատ աշխատել էլ ավելի շատ գումար վաստակելու համար։

Նշանավոր էր հոր դերը, ով գիշեր-ցերեկ աշխատում էր և ուներ մի քանի աշխատանք, ով մի քանի ժամ էր օրվա ընթացքում լինում տանը, այն էլ՝ քնած։ Նրա կերպարը շատ խիստ էր նկարագրված, երբ բոլորը փորձում էին լսել իր խոսքը՝ ենթարկվելով վերջինիս։

Շատ պարզ էր նկարագրված աստվածապաշտությունը և՛ որդու, և՛ հոր կողմից, երբ տղան ուզում էր նմանվել հորը՝ լինելով աստծուն սիրող։ Իհարկե, սա շատ կարևոր հատկանիշ է, սակայն բացի իրենցից՝ հերոսներից ոչ ոքին բնորոշ չէր այն, և ոչ էլ խոսվում էր դրա մասին։ Որդու ընթերցանությունը աստվածաշնչից նույնպես մեծ ասելիք ուներ, սակայն այդքան էլ շեշտված չէր պատմվածքում․ <<Դուք տե­սաք ու չճա­նա­չե­ցիք: Երա­նի նրանց, ով­քեր առանց տես­նե­լու կհա­վա­տան>>։ Իհարկե, այն մեջբերում էր աստվածաշնչից, սակայն այն հայր և որդի համեմատեցին մեկ այլ իրավիճակի հետ, երբ տղան Սևան չայցելելով գրել էր դրա մասին այնպես, որ դասընկերները հավատացել էին իր խոսքերին, թե վերջինս հենց լճի ափին նստած էլ գրել է։ Սակայն, ըստ իս՝ այս երկու մտքերը այդքան էլ համեմատական չէին, երկրորդը շատ ավելի հասարակ և առօրյա խնդիր էր, որը չէր կարող ուղղակի համեմատվել աստվածաշնչյան այդ օրինակի հետ։

Բայց, ընդհանուր առմամբ ստեղծագործությունն ինձ շատ դուր եկավ, հատկապես ընտանիքի ձգտումը գումար աշխատելուն, ինչպես նաև առանձնահատուկ էր հոր աշխատասիրությունը, սերն առ աստված, գյուղական կյանքի առանձնահատկությունները և այլն։

Խաբուսիկ օր։ Հովհաննես Երանյան

Ըստ հեղինակի՝ խաբուսիկ օրվան բնորոշ էր մահ չլինելը, որի շուրջ պատմվածքում բերված են մի շարք օրինակներ, որոնցից մեկն է հենց երեխայի մահից պրծնելը ամբողջ օրվա ընթացքում․ <<Ոչ ոք չէր մահացել, բոլոր մարդիկ անմահ էին: Մահ չկար>>: <<Առուն մեծ չէր, բայց արագահոս էր և կքշեր, կտաներ տղային, բայց քանի որ մահ չկար այդ օրը, փոշմանեց ու հետ քաշեց ոտքը>>, <<Օրը մանկան պես անմեղ էր ձևանում, և թվում էր, թե մահ չկա, թե Ադամից հետո աշխարհ եկած որևէ մեկը չի կորչելու>>: Թվում էր, թե փոքրիկը պետք է մահացած լիներ՝ կանգնելով ականապատ դաշտում, առուն ընկնելով, դես ու դեն փախչելով, սակայն մահ չլինելու պատճառով նրան ոչինչ չէր պատահում․ ահա, թե որն էր պատմվածքի հետաքրքիր փոխաբերությունը, ահա, թե ինչու է այն կոչվում հենց <<խաբուսիկ օր>>։

Թեման շատ սովորական է լսել հեղինակի կողմից, քանի որ նա շատ է բարձրացնում պատերազմական իրավիճակի հարցը՝ իր գրեթե բոլոր ստեղծագործություններում կարևորելով այն։ Երեխայի մորը դաժանաբար սպանել էին, իսկ նա առանց որևէ բան գիտակցելու դուրս էր եկել տնից ու գնացել-անցել սահմանը։ Շատ առանձնահատուկ էր նաև գերմանուհու դերը պատմվածքում, երբ տեսնելով երեխային մոռացավ ամեն բանի մասին և գիրկն առավ վերջինիս։ Նա այնքան սիրեց փոքրիկին, որ ուզեց իր հետ տանել Գերմանիա և այդպես էլ արեց։ Համեմատություններից հետաքրքրեց այն հատվածը, երբ երեխայի մեկնումը համեմատում էր առվակի ծովը լցվելուն․ <<Իր որբության գաղտնիքն անտեր թողած` գնում էր անազգ, պատմության դեմ անքեն, անվրեժ բարեկեցիկների ծովում կորսվելու` ինչպես իր խաղընկեր առվակը>>:

Ըստ իս՝ պատմվածքի գաղափարներից մեկն արտահայտվում էր փոքրիկի՝ գյուղում մեծանալու մեջ, երբ իր հորեղբայրը դիմում էր գերմանուհուն․ <<Էհ, թող գնա, գուցե երջանիկ լինի, գուցե մեծ մարդ դառնա: Ի՞նչ կա այստեղ բացի տառապանքից>>։

Ապոկալիպսիսի հրեշտակները։ Հովհաննես Երանյան

Հովհաննես Երանյանի ստեղծագործություններից շատերն ուղղված են պատերազմական թեմաներին, և այս պատմվածքը դրանցից մեկն էր, որում խոսվում էր միմյան հենց այդ թեմայի շուրջ։ Իհարկե, ընտրված թեման շատ արդիական է՝ հատկապես մեր երկրում, և դրա բովանդակությունից պարզ է դառնում, որ այն տեղի է ունեցել Հայաստանում, վերջերս՝ ոչ շատ շուտ ժամանակներում։ Հեղինակի կողմից ընտրված պատերազմական դժբախտ իրավիճակի թեման շատ գեղեցիկ էր նկարագրված, և կարծում եմ՝ հենց դա է բազմալեզու ընթերցողներ ունենալու գլխավոր պատճառը, այսինքն՝ ընտրվում է մի թեմա, որը բոլորի համար շատ հետաքրքիր է և արդիական։ Այս պատմվածքի շուրջ կարող եմ շատ ավելի երկար շարադրել մտքերս՝ ի տարբերություն մնացած այլ ստեղծագործությունների, քանի որ ասես հենց հիմա է կատարվում և հենց Երևանում, բոլորս ծանոթ լինելով մի թեմայի, որի մասին հեղինակը մանրամասնել է գրելիս։

Ամենից շատ ինձ դուր եկան պատմվածքի չափազանցությունները, ինչպես նաև հեղինակի անմիջականությունը մեր նկատմամբ՝ նկարագրելով որդուն կորցրած ծնողի տառապանքը, ինչպես նաև ամուսնուն և որդուն կորցրած կնոջ ցավը։ Չեմ կարծում, որ այս դեպքը վերցված է իրական կյանքից, սակայն այն այնքան հավանական է, որ ինքս չեմ զարմանա, եթե այն կատարված լինի վերջերս Հայաստանում։

Շատ հատկանշական էր հրեշտակների դերը պատմվածքում, երբ նրանք ուղեկցում էին ծերուկին ողջ ճանապարհին, որոնց շնորհիվ էլ Հարությունը փրկեց իր որդու մոտ ընկերոջ կյանքը, ինչպես նաև լուր ստացավ որդուց․ <<Նա աջ թևով գրկեց Հարությունի մեջքն ու ասաց. — Արի՛ ինձ հետ, — Հարությունը հնազանդվեց, բայց զգում էր, որ քայլում է ոչ սեփական կամքով, ոտքերն ասես գետնին չէին դիպչում, ոչ շուռ եկած ծառերը, ոչ մացառները նրան չէին խանգարում, սահում էր նրանց միջով>>: Եվ այս ամենը կապվում է պատմվածքի ավարտի հետ, երբ կարծես ստեղծագործության գլխավոր հերոսի միջոցով ակնհայտ է դառնում հեղինակի ասելիքներից մեկը․ <<Ո՞ւմ պատմես՝ հավատան, թե հրեշտակները գիտեն՝ ուր են ուղեկցում>>։

Այս միտքն ինձ շա՛տ դուր եկավ։ Հեղինակն ուզում էր ասել, որ աստված հրեշտակների միջոցով օգնում է և ճիշտ ճանապարհն է ցույց տալիս դժվարության մեջ գտնվող մարդկանց․ Հարությունը տրորեց աչքերն ու հարցրեց. -Ցնդում եմ երևի, աչքիս ամենուր հրեշտակներ են երևում: -Չէ, չես ցնդում,- վստահ պատասխանեց Մեսրոպը: Իրոք հրեշտակներ են, եկել են տղերքի հոգիները երկինք ուղեկցելու: Ես նրանց էլի եմ տեսել: Չորս տարի առաջ, ապրիլին:

Գրականության հոկտեմբերյան հաշվետվություն

  • Կիրակնօրյա ընթերցարան

Քարտը։ Մարսել Էմե

  • Նախագծեր

Ժամանակակից գրականությունը պատանիների ընկալմամբ-ընթերցել եմ իր ստեղծագործություններից մի քանիսը

  • Առաջադրանքներ

Գրականություն | 05․10․2023

Գրականություն | 06․10․2023

Դեպի լյառը Մասիս։ Եղիշե Չարենց

Վերք Հայաստանի։ Հառաջաբան

Գրականություն | 20.10.2023

Մեր պատմիչները և մեր գուսանները

  • Ինքնագնահատում

7-8

Հայոց լեզու | 07.11.2023

4․ 3

25․ 3

Կետադրիր հատվածը։

Այդ վայրկյաններին նրա աչքերը ցոլցլում էին, քամին մեղմորեն ծածանում էր թավշյա մազերը՝ ուրցի ծաղիկներով զարդարուն, փռփռացնում դարձածալքերով շորը՝ ընդգծելով վտիտ մարմինը։ Մարանը՝ ուրցի բույրով այդ աղջիկը, սլացիկ հասակով մեկ կանգնում էր և անէացած նայում լուրթ երկնքին։ Ներամփոփ, հազիվ նկատելի նյարդային շարժումով, նա անընդհատ հյուսում-քանդում էր ծամերը։

194․ 4

Կետադրեք հատվածը։

Վագրը հանդարտ հեռացավ դեպի շամբուտը, նրա հետևից՝ հլու-հնազանդ կորյունը։ Բաբեն ապշած հիացքով նայում էր հեռացող գազանին՝ գեղեցիկ, փայլուն մորթով, խոհուն աչքերով։ Վագրը՝ այդ իմաստուն կենդանին, գիրթ կանգ առավ և ադամորդու իմաստուն հանդիսավորությամբ հետ դարձրեց գլուխը։

Ենթարկեք նախադասությունը բառակազմական, շարահյուսական, ձևաբանական վերլուծության։

Երբ արդեն մութի հետ ամենօրյա պայքարում լույսը վաղուց հաստատել էր իր իրավունքը, Մեսրոպի մեքենան մոտեցավ ռուս խաղաղապահների անցակետին:

բառակազմական վերլուծություն

երբ — պարզ բառ

արդեն — պարզ բառ

մութ — արմատ, պարզ բառ

հետ — պարզ բառ

ամենօրյա — ամեն+օր+յա, արմատ+արմատ+ածանց, բարդ ածանցավոր բառ

պայքար — արմատ, պարզ բառ

լույս — արմատ, պարզ բառ

վաղուց — վաղ+ուց, արմատ+ածանց, պարզ ածանցավոր բառ

հաստատել — պարզ բառ

իրավունք — իրավ+ունք, արմատ+ածանց, պարզ ածանցավոր բառ

Մեսրոպ — պարզ բառ

մեքենա — պարզ բառ

մոտենալ — պարզ բառ

ռուս — պարզ բառ

խաղաղապահ — խաղաղ+ա+պահ, արմատ+հոդակապ+արմատ, բարդ բառ

անցակետ — անց+ա+կետ, արմատ+հոդակապ+արմատ, բարդ բառ

Շարահյուսական վերլուծություն

Երբ — ժամանակի պարագա

արդեն — ժամանակի պարագա

մութի — հատկացուցիչ

ամենօրյա — ձևի պարագա

պայքարում — տեղի պարագա

լույսը — ենթակա

վաղուց — ժամանակի պարագա

հաստատել էր — ստորոգյալ

իրավունքը — ուղիղ խնդիր

Մեսրոպի — հատկացուցիչ

մեքենան — ենթակա

մոտեցավ — ստորոգյալ

ռուս — որոշիչ

խաղաղապահների — հատկացուցիչ

անցակետին — հանգման անուղղակի խնդիր

Ձևաբանական վերլուծություն

Երբ — հարաբերական ածական

արդեն — ժամանակի մակբայ

մութի — գոյական, եզակի, ոչ անձ, հասարակ, թանձրացական, անորոշ, սեռական հոլով, ի արտաքին հոլովում

հետ — հետադիր կապ

ամենօրյա — հարաբերական ածական

պայքարում — գոյական, եզակի, ոչ անձ, հասարակ, թանձրացական, անորոշ, ներգոյական հոլով, ի արտաքին հոլովում

լույսը — գոյական, եզակի, ոչ անձ, հասարակ, թանձրացական, որոշյալ, ուղղական հոլով, ի արտաքին հոլովում

վաղուց — ժամանակի մակբայ

հաստատել էր — բայ, սահմանական եղանակ, վաղակատար անցյալ

իր — անձնական դերանուն, սեռական հոլով

իրավունքը — գոյական, եզակի, ոչ անձ, հասարակ, թանձրացական, որոշյալ, հայցական հոլով, ի արտաքին հոլովում

Մեսրոպի — գոյական, եզակի, անձ, հատուկ, թանձրացական, անորոշ, սեռական հոլով, ի արտաքին հոլովում

մեքենան — գոյական, եզակի, ոչ անձ, հասարակ, թանձրացական, որոշյալ, ուղղական հոլով, ի արտաքին հոլովում

մոտեցավ — բայ, սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ

ռուս — գոյական, եզակի, անձ, հասարակ, թանձրացական, անորոշ, ուղղական հոլով, ի արտաքին հոլովում

խաղաղապահների — գոյական, հոգնակի, անձ, հասարակ, թանձրացական, անորոշ, սեռական հոլով, ի արտաքին հոլովում

անցակետին — գոյական, եզակի, ոչ անձ, հասարակ, թանձրացական, անորոշ, տրական հոլով, ի արտաքին հոլովում

Հանդիպում Հովհաննես Երանյանի հետ

Հովհաննես Երանյանը ծնվել է 1963 թվականի մայիսի 7-ին։ Ավարտելով Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտի թատերագիտության բաժինը՝ աշխատել է մամուլում և հեռուստատեսությունում։ Նա տպագրել է թատերագիտական, գրականագիտական, կինոգիտական բազմաթիվ հոդվածներ ու գրախոսականներ ինչպես հայաստանյան, այնպես էլ սփյուռքահայ մամուլում։ 1999 թվականին հրատարակել է իր առաջին արձակ ժողովածուն («Միակ ոտնահետք»)։ Ունի նաև 3 ժողովածուներ «Զինադադար» (2005), «Մարդահամար» (2008), «Ամենագեղեցիկ հարվածը» (2010): Հովհաննես Երանյանի պատմվածքները թարգմանվել են մի շարք լեզուներով՝ գերմաներեն, անգլերեն, հոլանդերեն, ռումիներեն, ռուսերեն և պարսկերեն։

Ընթերցված պատմվածքներ․

  1. Բրուտի երկրորդ աշակերտը
  2. Մառախուղը
  3. Երեք ամիս հետո
  4. Ապոկալիպսիս հրեշտակները
  5. Խաբուսիկ օր
  6. Նոր տարի
  7. Այրված սարեր

Ընթերցելով իր պատմվածքները՝ կարևորում եմ նշել այն, որ իր ստեղծագործություններից յուրաքանչյուրն ունի այնպիսի գաղափար, որն այս օրերին շատ արդիական է Հայաստանում, օրինակ՝ պատերազմական իրավիճակները, ցավերն ու կորուստները, որոնք հատկապես վերջերս շատ են քննարկվում մեր երկրում։ Նոր տարվա սպասումը, այն միտքը, որ պետք է առանց պարտք և մեծ շուքով դիմավորել Ամանորը․ այն իսկապես շատ մտահոգող միտք է Հայաստանում։ Կամ ինչպես <<Այրված սարեր>> պատմվածքում է նշված, բարեկամին, հարազատին արտերկիր ճանապարհելը, մեր՝ արտերկրում բնակություն հաստատելու միտքը։ Եվ այս ամենը հաստատում է իր՝ ժամանակակից գրող լինելը։

Ինչպես նաև նկատել եմ, որ ի տարբերություն այլ հեղինակների՝ Հովհաննես Երանյանն իր ստեղծագործությունները հիմնականում գրում է ոչ թե որևէ գաղափարի, ասելիքի շուրջ, այլ ընտրում մի թեմա (ինչպես որ օրինակ բերեցի), և ստեղծագործում այդ թեմայի շուրջ, որն ըստ իս՝ շատ ավելի հետաքրքիր և գրավիչ է դարձնում պատմվածքը, հատկապես հայ ընթերցողների համար։

Պատմվածքներում շատ եմ առանձնացրել աստվածապաշտությունը, որը ոչ մի հայ գրողի ստեղծագործություններում մինչ օրս չեմ նկատել, և կապ չունի, թե որն է իր ստեղծագործության թեման, հեղինակն այն պարտադիր կերպով մեջ է բերում, և հենց այդպիսով էլ պարզ է դառնում, թե որքան կարևոր դեր ունի այն իր համար։

Հովհաննես Երանյանի կենսագրությունը կարդալիս նկատեցի, որ իր պատմվածքները թարգմանվել են մի շարք լեզուներով, ինչպիսիք են գերմաներենը, անգլերենը, հոլանդերենը, ռումիներենը, ռուսերենը, պարսկերենը և այլն։ Եվ ըստ իս՝ բազմալեզու թարգմանությունները պայմանավորված են ընթերցողների մեծ քանակով, իսկ մարդկանց գրավում է հենց իր անմիջականությունը դեպի ընթերցողը և արդիական, հասկանալի թեմաների շուրջ խոսելը, ինչպիսին է հենց պատերազմական թեման, որը գրեթե բոլոր ստեղծագործություններում գլխավոր դերում է։ Սակայն, կարծում եմ՝ որքան էլ մարդկանց հարազատ և հասկանալի թեմա լինի, ամենից լավ մենք կարող ենք ընկալել այն, քանի որ Երանյանը հայ գրող է ու լիովին հայ մարդու անունից է գրել, այսինքն՝ պատմվածքներում կարող են լինել մի շարք ավանդույթներ, սովորույթները, որոնք որքան էլ գրավեն օտարերկրյա ընթերցողներին, միևնույն է՝ բնորոշ են միայն հայ մարդուն։

Պատմվածքների վերլուծություն․

Ապոկալիպսիսի հրեշտակները։ Հովհաննես Երանյան

Խաբուսիկ օր։ Հովհաննես Երանյան

Նոր տարի։ Հովհաննես Երանյան

Այրված սարեր։ Հովհաննես Երանյան

Հայոց լեզվի հոկտեմբերյան հաշվետվություն

  • Նախագծեր

Երազանքի ուժը

Հետաքրքիր մեջբերումներ հաջողության մասին

Մեջբերումներ կյանքի մասին

Գորտը և մուկը

Ճամփորդները և քսակը

  • Գործնական քերականություն

Հայոց լեզու | 04․10․2023

Հայոց լեզու | 05․10․2023

Հայոց լեզու | 10․10․2023

Հայոց լեզու | 11․10․2023

Հայոց լեզու | 17.10.2023

  • Ֆլեշմոբ

Հոկտեմբեր-մասնակցել եմ

  • Լեզվական աշխատանք

Ասորական փոխառությունները ժամանակակից հայերենում

Ձևաբանական վերլուծություն

Ինքնագնահատում՝ 9

Երազանքի ուժը

Երազանքները մեզ նվիրում են երջանիկ և անմոռանալի զգացողություններ, որոնք ինքս ոչնչի հետ չեմ փոխի, քանի որ ինձ համար իմ երազանքներն ու նպատակները ամենից թանկ և կարևոր երևույթներից մեկն են իմ կյանքում։ Այդ ամենի պատճառը երազկոտ լինելս է, երբ օրվա գրեթե բոլոր ժամերին դրանք ինձ հաղորդում են ոգևորություն, ուրախ տրամադրվածություն, և իհարկե, դարձնում են էլ ավելի լավատես կյանքում։ Չգիտեմ ինչու՝ երբ մտապահում եմ նույնիսկ ամենաանհավանական երևույթը ու դարձնում այն իմ երազանքներից մեկը, միշտ հավատում եմ, որ այն անկատար չի մնա, քանի որ մտածելով, որ այդ ամենի իրականացումը գրեթե ամբողջովին կախված է ինձնից, փորձում եմ համոզվել, որ ես պատրաստ եմ անել ամեն հնարավոր և անհնարին քայլ մտապահածս զգացողությունները անկատար չթողնելու համար։ Եվ նկատել եմ, որ երբեք չեմ երազի այնպիսի մի բանի մասին, որի իրականացումը կախված կլինի ուրիշից, քանի որ ոչ ոք ինձ պես չի կարևորի այն և չի զգա դրա իրական հաճույքը։ Այդ պատճառով, կարծում եմ՝ միմիայն ինքներս ենք պատասխանատու մեր առջև դրված նպատակի համար, և էական չէ, թե որքան մեծ է այն կամ, թե որքան ժամանակ է պահանջվում այն իրականացնելու համար։ Ունենալով անթիվ երազանքեր՝ համոզվել եմ, թե որքան հաճելի զգացողություն է երազանքներով ապրելն ու անդադար դրանց մասին մտածելը, թե որքան բարություն են դրանք հաղորդում ինձ։ Եվ որքան մեծ ու անիրականալի թվացող են երազանքները, այնքան էլ ավելի եմ ուրախանում այդ փաստից, քանի որ ես վստահ եմ՝ դրանք քայլ առ քայլ դառնալու են ինձ էլ ավելի մոտ ու հասանելի։