Հայոց լեզու, գրականություն, գործնական քերականություն, 20 մարտ

282.Ընդգծված երկրորդական նախադասություններն արտահայտի՛ր համապատասխան բառակապակցություններով (դերբայական դարձվածներով):

Պահպանված կենդանիների մեջ կան տեսակներ, որոնք աննշան թիվ են կազմում:

Աննշան թիվ կազմող կենդանիների մեջ կան տեսակներ: 

Նա վերջին տիրակալն էր, որ իր երկրի անտառներում խոշոր կենդանիներ տեսավ:

Իր երկրի անտառներում խոշոր կենդանիներ տեսած վերջին տիրակալն էր: 

Որքա՜ն զարմացավ նա, երբ բոլոր կողմերից գյուղերով շրջապատված անտառում եղջերուներ տեսավ:

Բոլոր կողմերից գյուղերով շրջապատված անտառում եղջերուներ տեսնելով շատ զարմացավ: 

Նա հույս ուներ, որ թեկուզ հեռվից կտեսնի արջին:

 Նա արջին հեռվից տեսնելու հույս ուներ: 

Եթե կրկին անդրադառնանք ոչնչացված կենդանիների ցուցակին, կնկատենք առանձնապես տագնապալի մի հանգամանք:

Կրկին անրադառնալով ոչնչացված կենդանիների ցուցակին, կնկատենք առանձնապես տագնապալի մի հանգամանք: 

283.Ընդգծված երկրորդական նախադասություններն արտահայտի՛ր դերբայական դարձվածներով:

Մեր կենդանաբանական այգու գոյության հինգ տարիների ընթացքում համառորեն հավաքում էինք այն կենդանիներին, որոնք իրենց հայրենիքում բնաջնջվում էին:

Իրենց հայրենիքում բնանջնջված կենդանիներին, մեր կենդանաբանական այգին իր գոյության հինգ տարիների ընթացքում համառորեն հավաքում էր: 

Հատկապես գորիլաներով էինք հպարտանում, որովհետև նրանք մեր ամենահետաքրքիր նմուշներն էին:

Նրանք մեր ամենահետաքրքիր նմուշներն էին, հատկապես որ մենք գորիլաներով ենք հպարտանում: 

Միշտ հնարավոր չէր լինում գտնել կամ որսալ այն կենդանուն, որը մեզ հարկավոր էր: 

Մեզ հարկավոր կենդանուն միշտ հնարավոր չէ գտնել կամ որսալ: 

Բինտուրոնգը, որն արջի նման է ու կառչուն պոչ ունի, շատ յուրօրինակ կենդանի է ու ապրում է Արևելյան Ասիայում:

Արջի նման կառչուն պոչ  ունեցող Բինտուրոնգը շատ յուրօրինակ կենդանի է ու ապրում է Արևելյան Ասիայում:

Ակնոցավոր արջը, որի անունը Պեդրո կնքեցինք, Հարավային Ամերիկայից էր:

Պեդրո անուն կնքեցինք ակնոցավոր արջին, որը Հարավային Ամերիկայից էր:  

Երբ եկավ մեզ մոտ, պստլիկ քոթոթ էր` որսկան շան չափ:

Պստլիկ քոթոթը, որը որսկան շան չափ էր, եկավ մեզ մոտ: 

Աշխարհում ամենից շատ սիրում էր, որ կանգնում էր ետևի թաթերի վրա, առջևի թաթերը ճաղերից դուրս հանում ու շոկոլադ ստանում:

Շոկոլադ ստանալու համար կանգնում էր ետևի թաթերի վրա, առջևի թաթերը ճաղերից դուրս հանելով: 

Երբ Պեդրոն տխրում էր, մտնում էր իր տակառը, պառկում այնտեղ ու թաթը ծծում:

Պեդրոն մտնում էր իր տակառը, պառկում այնտեղ ու թաթը ծծում, տխրելու պատճառով: 

4.Ընդգծված երկրորդական նախադասությունները դարձրո՛ւ դերբայականդարձվածներ:

Այն մարդկանց անունները, որոնք հաղթանակներ են տարել, նվաճելով օտար հողեր ու երկրներ, որոնք հաջողությամբ  ոչնչացրել են իրենց դասակարգային,կրոնական կամ գաղափարական հակառակորդներին, հավերժացվել են պատմության հուշամատյաններում:

Հաջողությամբ  ոչնչացրած իրենց դասակարգային,կրոնական կամ գաղափարական հակառակորդներին, որոնք հաղթանակներ են տարել, նվաճելով օտար հողեր ու երկրներ, հավերժացվել են պատմության հուշամատյաններում: 

ժողովուրդները զորավարներին հուշարձաններ են կանգնեցնում, պսակներ դնում անհայտ զինվորների շիրիմներին:

Ժողովուրդը պսակներ է դնում անհայտ զինվորների շիրիմներին և զորավարներին հուշարձաններ կանգնեցնում: 

Այսօր ո՞վ է հիշում նրանց, որ ջրանցքների ու ճանապարհների կառուցման ժամանակ են զոհվել:

Այսօր ջրանցքների ու ճանապարհների կառուցման ժամանակ զոհվել են նրանք, ո՞վ է հիշում: 

Եվ, այդուհանդերձ, երբ նայում ենք Երկրին, չենք կարող նրանով չհիանալ:

Եվ, այդուհանդերձ, երբ նայում ենք Երկրին, նրանով այնքան ենք հիանում: 

Մեր սիրտը ջերմանում է, երբ մտածում ենք, որ մարդը` Երկրի համեմատությամբ այդ անսահման փոքր էակը, իր մահկանացու ձեռքով անդադրում աշխատում է, որ մեր մոլորակի կերպարանքը փոխի:

Լրացուցիչ կրթություն

Քննարկեք Շառլ Բոդլերի հետևյալ ստեղծագործությունները:

Միշտ պետք է արբած լինել։ Դա է կարևորը, միակ խնդիրը դա է։
Չզգալու համար ժամանակի զարհուրելի բեռը, որ ճնշում է ձեր ուսերն ու կորացնում ձեզ դեպի գետին, դուք պետք է արբեք անդադար։
Բայց ինչո՞վ։ Գինիով, պոեզիայով, առաքինությամբ, ինչով ուզում եք, միայն թե արբեք։
Եվ եթե երբևիցե, լինի դա պալատի աստիճանների վրա, կանաչ փոսում, թե ձեր սենյակի մռայլ մենության մեջ, դուք ուշքի գաք, զգաք, որ ձեր արբեցումն արդեն անցել է կամ անցնում է, հարցրեք քամուն, ալիքին, աստղին, թոչնին, ժամացույցին՝ այն ամենին, որ հոսում է, այն ամենին, որ երգում է, այն ամենին, որ խոսում է, հարցրեք թե ո՞ր ժամն է, և քամին, ալիքը, աստղը, թռչունը, ժամացույցը կպատասխանեն ձեզ՝ «արբելու ժամն է»…
Ժամանակի տանջահար ստրուկը չլինելու համար՝ արբե´ք, անդադար արբեք։
Գինով, պոեզիայով, առաքինությամբ, ինչով կամենաք։

Հեղինակն այս ստեղծագործությամբ ուզում էր ասել, որ պետք է ինչ-որ բանով տարված լինել, որ չզգաք ժամանակի բեռը: