1. Որոշեք երկրորդական նախադասությունների բնույթը և պարզեցրեք։
- Եղավ այն, ինչ սպասում էինք։ /ենթակայի երկրորդական նախադասություն/
Սպասվածը եղավ:
- Աղջկա ուզածն այն էր, որ թռչունը իրեն լույս աշխարհ հանի։ /ստորոգելական վերադիր երկրորդական նախադասություն/
Աղջկա ուզածը թռչունի իրեն լույս աշխարհ հանելն էր:
- Ուշացածները նրանք էին, ովքեր չէին մասնակցել հավաքին։ /ստորոգելական վերադիր երկրորդական նախադասություն/
Ուշացածները հավաքին չմասնակցածներն էին:
- Այն սովորողները, ովքեր լավ էին աշխատել, պարգևատրվեցին։ /որոշիչ, երկրորդական նախադասություն/
Պարգևատրվեցին լավ աշխատած սովորողները:
- Մարդիկ հավաքվել էին այնտեղ, որտեղ վթար էր եղել։ /տեղի պարագա, երկրորդական նախադասություն/
Վթարի տեղում մարդիկ էին հավաքվել:
- Ուշադիր լսում էր նրա խոսքը, ով օտար երկրից էր եկել։ /ուղիղ խնդիր/
Ուշադիր լսում էր օտարերկրացու խոսքը:
- Մեր հարևանը, ով նաև մեր բակի այգեպանն էր, ինձ վարդեր նվիրեց։ /բացահայտիչ երկրորդական նախադասություն/
Մեր հարևանը՝ մեր բակի այգեպանը, ինձ վարդեր նվիրեց:
2. Տեքստը փոխադրիր 4 նախադասությամբ։
Կրիան ու նապաստակը վիճեցին, թե ո՛վ է ավելի արագ վազում: Քանի որ խոսքով իրար ոչինչ չկարողացան ապացուցել, որոշեցին մրցել: Հանդիպման տեղը նշեցին ու բաժանվեցին: Նապաստակը չէր կասկածում, որ ինքն իսկապես արագավազ է: Նա հույսը դրեց իր բնատուր արագավազության վրա ու ճամփեզրին պառկեց , մուշ-մուշ քնեց, որ մի քիչ հանգստանա: Իսկ կրիան հասկանում էր, որ ինքը դանդաղաշարժ է, դրա համար էլ առանց հանգստանալու վազում էր ու վազում: Այդպես նա քնած նապաստակից առաջ անցավ ու նվաճեց հաղթողի պարգևը:
Այդպես է, երբ բնական ընդունակությունները չեն օգտագործվում, աշխատասիրությունը հաղթում է:
Մի օր կրիան ու նապաստակը որոշեցին մրցել, որպեսզի իմանան, թե իրենցից ով է ամենաարագավազը: Նապաստակը գիտեր, որ ինքը ավելի արագ է վազում, այդ պատճառով էլ ճանապարհին քնեց: Իսկ կրիան, ով շատ դանդաղաշարժ էր, ոչ մի վայրկյան չհանգստացավ, արագ-արագ վազեց ու հաղթեց: Այդպես է, ամեն բանի կարող ես հասենլ միայն աշխատասիրությամբ:
3. Տրված տեքստերին ընդհանուր վերնագիր և հետևություն գրիր։
Մտածե՜ք միջավայրի, բնության մասին
Ա. Մի անգամ դեպի հարավ չվելիս ծիծեռնակները փորձանքի մեջ ընկան: Այդ տարի Շվեյցարիայում ուժեղ ցրտից բոլոր միջատները սատկել էին; Դե, էլ ի՛նչ պիտի ուտեին ծիծեռնակները. չէ՞ որ շատ թռչունների նման նրանք էլ են միջատներով սնվում: Խեղճ ծիծեռնակները սովից ուժասպառ եղան ու վայր ընկան: Բայց Շվեյցարիայի բնակիչներն անօգնական չթողեցին նրանց. հավաքեցին, դրեցին տուփերի մեջ ու տարան երկաթուղային կայարան: Այդտեղից էլ հատուկ գնացքով արագ ու ապահով ուղարկեցին հարավ:
Բ. Հնդկաստանի Ուտար Պլադեշ նահանգում բնության շատ կրքոտ պաշտպաններ են բնակվում: նրանք կազմել են « Չիպկո Անդոլայ» («Գրկի՛ր ծառը») ընկերությունը: Երբ ընկերության անդամներից մեկն իմանում է, որ ինչ-որ տեղ պատրաստվում են ծառ կտրել, համախոհներին անմիջապես հայտնում է, և նրանք բոլորը շնչակտուր սլանում են այնտեղ: Ծառահատների հայտնվելուն պես ընկերության կամավորներից յուրաքանչյուրը մի ծառի բուն է գրկում և թույլ չի տալիս, որ կտրեն:
Ես կարդացի երկու տեքստերը և արեցի մի հետևություն. շատ երկրներում մարդիկ մտածում են բնության, բուսականության, կենդանական աշխարհի մասին ու չեն թողնում, որ այն վերանա:
4. Պատմվածքից դուրս գրիր 5 բարդ ստորադասական նախադասություն՝ գրելով երկրորդական նախադասության բնութը; Գրիր նաև 5 համադասական նախադասություն:
Համադասական նախադասություններ
Մոսկվայից 20 կմ հեռու գտնվող մի հաջողակ և հայտնի հյուրանոցի համար վատ ժամանակներ էին:
Մի գիշերվա օթևանի և ճաշի գումարը կկազմի 3 ռուբլի:
Հյուրանոցի տերը խղճաց ծերունուն և ներս հրավիրեց նրան:
Ծերունին շատ քաղցած էր և արագ կերավ ապուրն ու հացը:
սկսեցին հյուրանոց գալ և մնալ ավելի հաճախ, քան նախկինում:
Ստորադասական նախադասություններ
Դրանում պատկերված էր ալեխառն մի ծերունի, ում դեմքն աղոտ կերպով ծանոթ էր թվում: /հատկացուցիչ/
Ճակնդեղի լաքան անցել էր, իսկ ծերունու դեմքը ժպտում էր: /հատկացուցիչ/
Ծերունին խոստովանեց, որ դրամ չուներ: /ուղիղ խնդիր/
Հյուրանոցի տերը ծիծաղեց` տեսնելով, որ ճակնդեղը ծերունու մորուքի վրա լաքա էր թողել: /ուղիղ խնդիր/
Մանուկյան Կարինա 