Իմ անհատական նախագիծը՝
Սեբաստացու օրեր | Փոխադրում գրաբարից | Գրիգոր Նարեկացի
Ամփոփում՝
Գրիգոր Նարեկացու մասին՝
Day: 22.11.2020
Սեբաստացու օրեր | Փոխադրում գրաբարից | Գրիգոր Նարեկացի
Իմ անհատական նախագիծը՝
Սեբաստացու օրեր | Փոխադրում գրաբարից | Գրիգոր Նարեկացի
Ամփոփում՝
Գրիգոր Նարեկացու մասին՝
Օտար մի երկրում։ Էռնեստ Հեմինգուեյ | Կլոր սեղան
Էռնեստ Հեմինգուեյ (1899-1961)
Ծնվել է 1899 թվականին Չիկագոյից ոչ հեռու գտնվող Օք-պարկ քաղաքում։ Դպրոցն ավարտելուց հետո աշխատել է որպես լրագրող։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին մեկնելով Եվրոպա՝ դարձել է պատերազմի կամավոր մասնակից և ծանր վիրավորվել։ Ապաքինվելուց հետո սկսել է զբաղվել գրական գործունեությամբ և Փարիզում լույս է տեսել նրա «Մեր Ժամանակներում» կոչվող պատմվածքների առաջին ժողովածուն, որտեղ մանկության ու պատանեկության տարիների հուշերի կողքին տեղ են գտել նաև պատերազմի թեմաներով գրված պատմվածքներ։ Պատերազմի թեման նույնպես օգտագործվել է Հեմինգուեյի հետագա ստեղծագործություններում։ Այդ գործերից ամենանշանակալիցը նրա «Հրաժեշտ Զենքին» վեպն էր, որը լայն տարածում գտավ աշխարհի բազմահազար ընթերցողների շրջանում՝ մեծ հռչակ բերելով գրողին։ Ուշագրավ են նաև նրա «Կիլիմանջարոյի Ձյուները», «Մադրիդի Վարորդները», «Կղզի Օվկիանոսում» ստեղծագործություները։ Իր ստեղծած գրականության ոճով նա նոր երևույթ էր։ Գրում էր ազդեցիկ ու պատկերավոր, պարզ, բայց և խորը։ Ազատ ժամերին Հեմինգուեյը սիրում էր զբաղվել որսորդությամբ, հատկապես ձկնորասությամբ։
Օտար մի երկրում։ Էռնեստ Հեմինգուեյ | Վերլուծություն
Իմ կարծիքով, պատմվածքը շատ հետաքրքիր և տարբերվող էր: Ինձ թվում է, որ իր առանձնահատկությունը սյուժեի մեջ էր և հենց իր տարբերվող լինելն էր ստեղծագործությունը էլ ավելի հետաքրքիր դարձնում: Էռնեստ Հեմինգուեյի ստեղծագործություններից երևի մի քանիսն եմ կարդացել, ինձ մոտ դեռ չէր տպավորվել նրա ստեղծագործական ոճը, երևի հենց դրա համար էլ ինձ տարբերվոր և նորը թվաց: Բոլորին խորհուրդ եմ տալիս կարդալ:
Օտար մի երկրում։ Էռնեստ Հեմինգուեյ
Աշնանը պատերազմը դեռ շարունակվում էր, բայց մեզ համար այն այլևս չկար։ Միլանում աշնանը ցուրտ էր, ու շատ վաղ էր մթնում։ Վառվում էին էլեկտրական լույսերը, և հաճելի էր թափառել փողոցներում՝ նայելով ցուցափեղկերին։ Խանութների դրսի մասում կախված էին մեծ քանակությամբ թռչուններ, աղվեսի մորթիների վրա ձյուն էր մաղված, ու քամին ուռցնում էր դրանց պոչերը։ Փորոտիքը հանած եղնիկի սառեցված մսեղիքը ծանր կախ էր ընկած, քաշքշում էր դրանց փետուրները։
Ցուրտ աշուն էր, և քամին լեռներից վար էր իջել։ Մենք բոլորս ամեն օր կեսօրին հիվանդանոցում էինք լինում։ Քաղաքի միջով հիվանդանոց կարելի էր հասնել տարբեր ճամփեքով։ Երկու ճամփա ձգվում էր ջրանցքի երկայնքով, բայց այդպես շատ էր հեռու։ Հիվանդանոց կարելի էր ընկնել միայն ջրանցքի վրա ձգվող որևէ կամրջով։ Կամուրջները երեքն էին։ Դրանցից մեկի վրա մի կին բոված շագանակ էր վաճառում։ Նրա թավայի մոտ տաք էր։ Եվ շագանակը գրպանիդ մեջ դեռ երկար ջերմություն էր արձակում։ Հիվանդանոցի շենքը շատ հին էր ու շատ գեղեցիկ, և մենք մտնում էինք մի դարպասից, անցնում բակի միջով, դուրս գալիս մյուսից՝ հակառակ կողմում։ Բակում գրեթե միշտ ականատես էինք լինում թաղման թափորի։ Հին շենքի ետևում կային նոր աղյուսե առանձնաշենքեր, և այնտեղ մենք հանդիպում էինք ամեն օր ու շատ սիրալիր էինք միմյանց հանդեպ․ իրար որպիսություն էինք հարցնում, հեծնում սարքերին, որոնց հետ այնքա՜ն հույսեր էինք կապում։ Սարքին, որին նստած էի, մոտեցավ բժիշկն ու հարցրեց․
— Ինչո՞վ էիք հրապուրված պատերազմից առաջ։ Սպորտով զբաղվո՞ւմ էիք։
Ասացի․
— Այո՛, ֆուտբոլ էի խաղում։
— Հրաշալի՛ է,- ասաց նա։
— Էլի՛ կարող եք խաղալ, առաջվանից էլ լավ։
Ծունկս չէր ծալվում, ոտքս չորացել էր մինչև կոճս, և սարքը պիտի ծունկս ծալեր ու շարժել տար, ինչպես հեծանիվ քշելիս։ Բայց այն դեռևս չէր ծալվում, իսկ սարքն էլ ամեն անգամ ցնցվում էր, երբ բանը հասնում էր ծալվելուն։
Բժիշկն ասաց․
— էդ բոլորը կանցնի։ Բախտդ բերել է, երիտասարդ։ Շուտով նորից չեմպիոնի պես կխաղաս։
Կողքի սարքին մի մայոր էր նստած, որը մի շատ պստլիկ ձեռք ուներ՝ ասես երեխայի լիներ։ Նա ինձ աչքով արեց, երբ բժիշկը սկսեց զննել ձեռքը՝ դրված երկու կաշվե փոկերի արանքին, որոնք վեր ու վար էին անում ու հարվածում ընդարմացած մատներին, հետո հարցրեց․
— Իսկ ես էլ ֆուտբոլ կխաղա՞մ, բժիշկ։
Նա շատ հայտնի սուսերամարտիկ էր, իսկ պատերազմից առաջ՝ լավագույնը ողջ Իտալիայում։
Բժիշկը գնաց իր աշխատասենյակն ու փայտացած ձեռք պատկերող մի լուսանկար բերեց, որ բուժումից առաջ նույնքան փոքրիկ էր, որքան մայորինը, և որը հետո փոքր-ինչ մեծացել էր։ Մայորը առողջ ձեռքով վերցրեց նկարը և ուշի-ուշով նայեց վրան։
— Վիրավորվա՞ծ է,- հարցրեց նա։
— Դժբախտ պատահար գործարանում,- ասաց բժիշկը։
— Շա՛տ հետաքրքիր է, շատ հետաքրքիր,- ասաց մայորն ու նկարը վերադարձրեց բժշկին։
— Հիմա համոզվեցի՞ք։
— Ո՛չ,- ասաց մայորը։
Գրեթե իմ տարիքի երեք տղաներ կային, որ այստեղ գալիս էին ամեն օր։ Երեքն էլ Միլանից էին․ նրանցից մեկը պատրաստվում էր փաստաբան դառնալ, մյուսը՝ նկարիչ, երրորդը՝ զինվորական։ Եվ բուժումն ընդունելուց հետո մենք երբեմն միասին գնում էինք «Cafè Cova», որ «La Scala»֊ի մոտ էր։ Եվ քանի որ չորսով էինք, գնում էինք ամենակարճ ճամփով՝ բանվորական թաղամասի միջով։ Տեղացիները ատում էին մեզ այն բանի համար, որ սպա էինք, և հաճախ, երբ անցնում էինք նրանց մոտով, գոռում էին գինետներից․ «A basso eli ufficiali!»[1]։ Մեզ հետ երբեմն հոսպիտալ եկող չորրորդ տղայի դեմքը կապված էր սև մետաքսե թաշկինակով․ նա քիթ չուներ, ու դեմքը կարգի պիտի բերեին։ Նա ճակատ էր մեկնել զինվորական ակադեմիայից և վիրավորվել այնտեղ ընկնելուց մի ժամ անց։ Հետագայում նրա դեմքը կարգավորել էին, սակայն նա սերում էր շատ հին մի գերդաստանից, իսկ նրա քթին այդպէս էլ չէին կարողացել պատշաճ ձև տալ։ Նա մեկնեց Հարավային Ամերիկա ու ծառայության մտավ ինչ-որ բանկում։ Բայց դա հետո էր, իսկ այն ժամանակ մեզնից ոչ ոք չգիտեր, թե կյանքն ինչպիսի ընթացք կստանա այնուհետ։
Մենք միայն գիտեինք, որ պատերազմը դեռևս շարունակվում է, սակայն մեզ համար այն այլևս ավարտված էր։
Մենք բոլորս նույնատիպ շքանշաններ ունեինք, բացի դեմքին սև մետաքսե կապ ունեցող տղայից, բայց նա չափազանց քիչ ժամանակ էր ճակատում եղել, որպեսզի դրանցից ստանար։ Բարձրահասակ պատանին՝ խիստ դալուկ դեմքով, այն, որ պատրաստվում էր փաստաբան դառնալ, Արդիտիի[2] գնդի լեյտենանտ էր և ուներ այդպիսի երեք շքանշան, որից մենք մեկական ունեինք։ Նա շատ երկար ժամանակ էր մահվան դեմ մաքառել ու մի տեսակ իրեն մեկուսացված էր զգում։ Մեզնից յուրաքանչյուրն էլ մեկուսացված էր զգում, ու ոչինչ էլ մեզ չէր կապում իրար, բացի հոսպիտալի ամենօրյա հանդիպումներից։ Համենայն դեպս, երբ գնում էինք սրճարան «Cafè Cova» քաղաքի ամենավտանգավոր մասով, գնում էինք խավարի մեջ, իսկ գինետներից լույս էր ծորում, և բարձրաձայն երաժշտություն լսվում, ու երբ կտրում-անցնում էինք փողոցը, ուր կանայք ու տղամարդիկ խռնված էին լինում մայթերին, ստիպված էինք լինում հրել նրանց, որ անցնենք,- զգում էինք, որ մեզ իրար կապում է այն, ինչ կյանքում կրել ենք, և այն, ինչը նրանք՝ այդ մարդիկ, որ ատում են մեզ, չեն կարող հասկանալ։ Ամեն ինչ հասկանալի էր «Cafè Cova»֊ում, ուր տոնական էր ու տաք, ոչ այնքան լուսավոր, ուր երեկոները աղմկոտ էր ու ծխով լի, և միշտ աղջիկներ էին լինում սեղանների մոտ, և պատկերազարդ ամսագրեր պատերին՝ կեռիկներից կախ։
Cova հաճախող աղջիկները իսկական հայրենասերներ էին, ու ինձ համար պարզեցի, որ այդ ժամանակ ամենահայրենասերները Իտալիայում սրճարանի աղջիկներն էին ու երևի թե դեռ այդպիսին են հիմա էլ։
Տղաները սկզբում քաղաքավարությամբ հետաքրքրվում էին իմ շքանշաններով ու հարցնում, թե ինչի համար եմ ստացել դրանք։ Ես նրանց ցույց էի տալիս պատվոգրերս, որոնցում փքուն բառեր էին գրված և ամեն տեսակ «fratellanza»[3] և «abnegazione»[4], բայց դրանցում իրականում, եթե հանենք պաճուճանքը, ասվում էր, որ ինձ շքանշաններ են տվել, որովհետև ամերիկացի եմ։ Դրանից հետո նրանց վերաբերմունքն իմ հանդեպ որոշակիորեն փոխվեց, թեև ես դեռ ընկեր էի համարվում՝ կողմնակի անձանց համեմատությամբ։ Ես նրանց ընկերն էի, բայց ինձ դադարեցին յուրային համարել, հենց որ կարդացին պատվոգրերս։ Նրանց մոտ ամեն ինչ այլ էր․ իրենց շքանշանները ստացել էին բոլորովին այլ բանի համար։ Ճիշտ է, ես վիրավորվել էի, բայց բոլորս էլ գիտեինք, որ վերքս, ի վերջո, դիպվածի հետևանք էր։ Համենայն դեպս, ես չէի ամաչում իմ պարգևներից և երբեմն՝ մի քանի բաժակ կոկտեյլ խմելուց հետո, երևակայում էի, թե արել եմ այն ամենը, ինչի համար նրանց պես արժանացել եմ դրանց։ Սակայն գիշերը՝ սառը քամու տակ վերադառնալով դատարկ փողոցներով, փակ խանութների կողքով, ջանալով հնարավորինս լապտերների մոտով անցնել՝ գիտեի, որ երբեք էլ այդպիսի բաներ ինձ վիճակված չէ անել, ու շատ էի վախենում մեռնել ու մտածում էի, թե ինչ կլինի ինձ հետ, երբ կրկին ընկնեմ ճակատ։
Շքանշանով այդ երեք տղաները նման էին որսորդական բազեների, իսկ ես բազե չէի, թեև նրանց, որոնք կյանքում երբեք որսի դուրս չեն եկել, կարող էի և այդպիսին թվալ, բայց նրանք, այդ բոլոր երեքն էլ հրաշալի դա հասկանում էին, ու մենք կամաց-կամաց իրարից հեռացանք։ Սակայն այն տղայի հետ, որ վիրավորվել էր ճակատ ընկնելու հենց առաջին օրը, ընկերներ մնացինք, քանի որ նա այժմ արդեն չէր կարող իմանալ, թե իրենից ինչ դուրս կգա, քանի որ նրան էլ յուրային չէին համարում, ու նա ինձ դուր էր գալիս հենց նրանով, որ նրանից էլ, թերևս, բազե չէր ստացվի։
Մայորը, որ նախկինում հայտնի սուսերամարտիկ էր եղել, հերոսության չէր հավատում,և քանի դեռ բազմած էինք մեր սարքերին, երկար զբաղվում էր իմ քերականական սխալներն ուղղելով։ Նա ինչ-որ չափով արդեն գովել էր իմ իտալերենը, ու մենք իրար հետ դյուրությամբ էինք հաղորդակցվում։ Ես նրան ասացի, որ իտալերենը ինձ չափից դուրս հեշտ է թվում, որպեսզի դրանով լրջորեն զբաղվեի։
— Դէ, հա՛,- ասաց մայորը։- Իսկ ինչո՞ւ չեք դուք քերականությանը ուշք դարձնում։ Ու մենք ուշադրություն դարձրինք քերականությանը, և շուտով իտալերենը այնքան խրթին դարձավ, որ վախենում էի անգամ որևէ բառ ասել, քանի դեռ քերականական կանոնները գլխումս չէին տեղավորվել։
Մայորը հոսպիտալ էր գալիս շատ կանոնավոր։ Չեմ կարծում, թե մի օր անգամ բաց թողած լիներ, թեև, իհարկե, սարքերին հավատ չէր ընծայում։ Եղավ մի պահ, երբ մեզնից ոչ ոք չէր հավատում դրանց, ու մի անգամ մայորն ասաց, թե այդ ամենը զուտ հիմարություն է։ Սարքերն այդ ժամանակ նորույթ էին, ու դրանք պիտի փորձարկվեին մեզ վրա։ «Ապուշի՛ հնարանք,- ասաց նա,- զառանցանք, ուրիշ ոչինչ»։
Ես այդ օրը քերականության դասին պատրաստ չէի, և մայորն ասաց, թե ես խարանն եմ ողջ մարդկության, իսկ ինքը՝ հիմար, որ գլուխ է դնում ինձ հետ։ Նա կարճահասակ էր ու ձիգ նստել էր աթոռին՝ աջ ձեռքը սարքի մեջ դրած, և նայում էր ուղիղ առջևի պատին, իսկ փոկերը, որոնց մեջ մատներն էին կապված, խուլ ձայնով վեր ու վար էին անում։
— Ի՞նչ եք անելու, երբ պատերազմը վերջանա, եթե, իհարկէ, երբևէ վերջանա,- հարցրեց նա ինձ։- Քերականորեն ճի՛շտ խոսեք։
— Կվերադառնամ Ամերիկա։
— Ամուսնացա՞ծ եք։
— Ո՛չ, բայց հույս ունեմ ամուսնանալ։
— Համա թե հիմա՛րն եք,- ասաց մայորը։ Ասես թե շատ էր բարկացած։-
Մարդ չպե՛տք է ամուսնանա։
— Ինչո՞ւ, Signor Maggiore[5]։
— Ինձ «Signor Maggiore» մի՛ ասեք։
— Բայց ինչո՞ւ մարդ չպետք է ամուսնանա։
-Չի՛ կարելի ամուսնանալ, չի՛ կարելի,- ասաց նա բարկացած։- Եթե մարդուն վիճակված է ամեն բան կորցնել, նա չպետք է դա էլ խաղաքարտերին դնի։ Նա պիտի գտնի այն, ինչ չի կարելի կորցնել։
Նա խոսում էր խիստ զայրացած ու դառնությամբ և ուղիղ իր առջև՝ մի կետի էր նայում։
— Իսկ ինչո՞ւ պիտի անպայման կորցնի որ։
— Կկորցնի՛,- ասաց մայորը։ Նա պատին էր նայում։ Հետո նայեց սարքին, չորացած ձեռքը թափով քաշեց փոկերի միջից և ուժգին զարկեց ազդրին։- Կկորցնի՛,- գրեթե գոռաց նա։- Հետս մի՛ վիճեք։-
Հետո կանչեց սանիտարին․
— Կանգնեցրե՛ք այս անիծյալ բանը։
Նա գնաց մյուս սենյակը, ուր բուժում էին էլեկտրականությամբ ու մասաժով։
Հետո լսեցի, թե ինչպես թույլտվություն խնդրեց բժշկից՝ զանգահարելու, և իր ետևից ծածկեց դուռը։ Երբ նա կրկին սենյակ մտավ, ես արդեն մեկ այլ սարքի վրա էի նստած։ Հագին անջրանցիկ վերարկու և կեպի կար։ Նա մոտեցավ ինձ ու ձեռքը դրեց ուսիս։
— Կներեք ինձ,- ասաց նա ու առողջ ձեռքով թփթփացրեց ուսիս։ — Չէի ուզում կոպիտ լինել։ Հենց նոր կինս մահացավ։ Ներեցե՛ք ինձ։
— Ա՜հ,- ասացի՝ խիստ ցավ զգալով։- Շա՜տ եմ ցավում։
Նա կանգնած էր կողքիս՝ ներքևի շրթունքը կծելով։
— Շա՜տ ծանր բան է,- ասաց նա։- Չե՛մ կարող դրա հետ հաշտվել։
Նա, հայացքը վրաս սահեցնելով, հառեց պատուհանին։ Հետո սկսեց լալ։
— Ո՛չ մի կերպ չեմ կարող հաշտվել,- ասաց նա ու հազից խեղդվել սկսեց։ Ու հետո դեռ լացելով՝ գլուխը զինվորականի պես բարձր, ոչ մի բանի չնայելով՝ անցավ սարքերի կողքով ու դուրս եկավ սենյակից։
Բժիշկն ինձ ասաց, թե մայորի կինը, որ շատ էր ջահել, ու որի հետ նա ամուսնացել էր միայն, երբ զինվորական ծառայության համար վերջնականապես ոչ պիտանի էր ճանաչվել, մահացել է թոքաբորբից։ Հիվանդությունը ընդամենը մի քանի օր է տևել։ Ոչ ոք չի սպասել, թե նա կմեռնի։
Մայորը երեք օր չերևաց հոսպիտալում։ Հետո սովորական ժամին կրկին եկավ՝ համազգեստի թևքին սև երիզ կապած։ Այդ ընթացքում պատերին հայտնվեցին ամեն տեսակի վերքերի նախնական վիճակն ու սարքերով բուժման ընթացքը պատկերող խոշոր չափի նկարներ։ Մայորի սարքի առջև իր ձեռքի նման երեք նկար կար՝ բուժումից հետո լրիվ նորմալ դարձած։ Չգիտեմ, թե բժիշկը որտեղից էր այդ նկարները ձեռք բերել։ Ես միշտ մտածում էի, որ այդ սարքերով առաջինը մեզ էին բուժում։ Սակայն այդ լուսանկարները մայորին դույզն իսկ հույս չէին ներշնչում, քանզի նա պատուհանից դուրս էր նայում միայն։
Մանուկյան Կարինա 