Հայոց լեզու, գրականություն: 04. 12. 2019թ.

1. Գրիր տրված դերբայներով բայեր: Բացատրիր՝ ինչու են այդ դերբայներն այդ անվանումը ստացել:

Դերբայները բայի անդեմ ձևերն են: Նրանք ցույց են տալիս գործողություն՝ առանց եղանակի, ժամանակի, դեմքի, թվի: 

Անորոշ — ել, ալ —

Կարդալ, գրել

Համակատար — ելիս, ալիս —

Պարելիս, խաղալիս

Հարակատար — ած —

Խմած, պարկած

Ենթակայական — ող —

Պարող, երգող

Անկատար — ում (եմ) —

Լսում եմ, խոսում եմ

Կատարելի — ելու, ալու (եմ) —

Պարելու եմ, բացելու եմ

Վաղակատար — ել (եմ) —

Կատարել եմ, փակել եմ

ժխտական — (չեմ) ի, ա –

Չեմ կարդա, չեմ քնի

2. Դո՛ւրս գրիր.

• գոյականները՝ գրելով նրանց հոլովը,

Դեմքը — ուղղական

Նշանը — ուղղական

Աշխատանքը — ուղղական

Բաժին — ուղղական

Աշխատանքից — բացառական

Հարկ — ուղղական

Մատով — գործիական

Կոճակը — ուղղական

Ճեղքից — բացառական

Սեղանին — տրական

Փասթաթուղթը — ուղղական

• դերանունները՝ նշելով դերանվանման անվանումը

Այն — ցուցական

Մենք — անձնական

Ինչ-որ մեկը — անորոշ

Ես — անձնական

Ինձ — անձնական

Նրա — ցուցական

Դուք — անձնական

Նա — անձնական

• բայերը՝ գրելով, թե որ դերբայից է կազմված:

Լինելու — կատարելի

Գլխի ընկա — ժխտական

Ընկնելու — կատարելի

Հիշելով —

Ազատվում եմ — անկատար 

Հարձակվեցի — ժխտական

Հայտնելու — կատարելու

Գտել — անորոշ

Աշխատում — անկատար 

Բացելու — կատարելի

Նայում — անկատար

Տալիս — համակատար

Սեղմելով — 

Հռհռաց — հարակատար

Սողաց — հարակատար

Ծերուկի դեմքը աներեւակայելիորեն չարախինդ արտահայտություն ուներ՝ հավաստի նշանն այն բանի, որ ինչ֊որ մեկը ստիպված է լինելու լավ քրտնել։ Քանի որ մենք մենակ էինք, ես հեշտությամբ գլխի ընկա, որ աշխատանքը հենց ինձ է բաժին ընկնելու։ Եվ իսկույն հարձակվեցի նրա վրա, հիշելով, որ հարձակումը ամենալավ պաշտպանությունն է։
— Ես ազատվում եմ աշխատանքից։ Ու նեղություն մի՛ կրեք հայտնելու, թե ինչ կեղտոտ գործ եք գտել ինձ համար, որովհետեւ արդեն չեմ աշխատում։ Դուք հարկ չունեք Ընկերության գաղտնիքները բացելու իմ առջեւ։

Իսկ նա նայում է ինձ ու քմծիծաղ տալիս։ Մատով սեղմելով պուլտի կոճակը, նա նույնիսկ հռհռաց։ Ճեղքից նրա սեղանին սողաց հաստլիկ պաշտոնական փաստաթուղթը։

2. Ենթարկիր բառակազմակահ վերլուծության:

Այդ տունը վաղուց, շա՜տ վաղուց է կանգնած անտառի մեջ։ Ես նրան հիշում եմ դեռ մանկությունից։

Այդ — ցուցական դերանուն

Տունը — ուղղական հոլով

Կանգնած — հարակատար դերբայ

Անտառի — սեռական հոլով

Ես — անձնական դերանուն

Նրան — ցուցական դերանուն

Հիշում եմ — անկատար բայ

Մանկությունից — բացառական հոլով

Լրացուցիչ կրթություն

Սա հատված է Վիլյամ Սարոյանի «Ցուրտ օրը» պատմվածքից (կարող ես կարդալ, հետաքրքիր պատմվածք է:): Տեսեք, թե ինչպես է պատմում այն մասին, որ չգիտի ինչ գրի և այդ դեպքերում ինչ է գրում:Կարդալուց հետո գրիր շարադրություն՝ «Չգիտեմ՝ ինչ գրեմ» վերնագրով:

Չգիտեմ ինչ գրեմ. Մտածում եմ, որ նոր թեմա չունեմ: Ինչի՞ մասին կարող եմ ձեզ պատմել: Որոշեցի, հենց այսօրվա եղանակի մասին էլ կպատմեմ: Եղանակը առավոտյան սովորականից ցուրտ էր: Մտածում եմ, որ դա շատ լավ է, քանի որ շուտով ձյուն կգա և կտեսնենք երեխաների ժպիտը: Շուտով կվայելենք իսկական Ձմեռը: Չեմ համբերում, թե երբ է ձյուն գալու: 

Պատմիր ցուրտ օրվա մանր-մունր, անկարևոր բաներից, երբ միտքդ քարացել էր, ձեռք ու ոտքդ սառել: Պատմիր, թե ինչ էիր ուզում գրել, բայց չկարողացար: Ահա թե ինչ էի ասում ինքս ինձ: Սուրճ խմելուց հետո այսօր առավոտյան այստեղ եկա կարևոր մի պատմվածք գրելու համար: Սուրճն ինձ տաքացրել էր ու չէի պատկերացնում, թե ինչքան ցուրտ է: Թուղթ վերցրեցի և սկսեցի մտմտալ, թե ինչ եմ մտադիր ասել այդ կարևոր պատմվածքում, որն արդեն չի գրվի, քանի որ եթե կորցնում եմ մի բան, կորցնում եմ ընդմիշտ, ինչպես այդ պատմվածքը, որ ընդմիշտ կորած է ինձ համար, ցրտի պատճառով: Ցուրտը մարմինս է մտել, համրացրել է ինձ ու ստիպում է վեր թռչել աթոռի վրայից ու վարժություններ անել: Է ինչ, կարող եմ հենց դա ձեզ պատմել:
Կարող եմ պատմել, թե իրենից ինչ էր ներկայացնելու այդ պատմվածքը՝ որքան հիշում եմ, բայց որը չգրեցի ու կորսված է այլևս: Դա որոշ պատկերացում կտա ձեզ, թե ինչպես եմ գրում:
Հայտնեմ ձեզ, թե ինքս ինձ ինչ էի ասում այսօր առավոտյան, երբ մտմտում էի այդ պատմվածքը:
Պատկերացրու Ամերիկան՝ ինքս ինձ ասում էի առավոտյան : Ամբողջությամբ: Քաղաքները, բոլոր շինությունները, բոլոր մարդկանց, նրանց գալն ու գնալը, երեխաների գալը, նրանց գնալը, մարդկանց գալն ու գնալը և մահը, և կյանքը, շարժումն ու խոսակցությունը, մեքենաների աղմուկը, ճառասանները, մտածիր Ամերիկայի ցավի մասին, նաև՝ սարսափի, ներքին խորը կարոտի մասին՝ կենդանի ամեն ինչի մեջ Ամերիկայում: Հիշիր վիթխարի մեքենաներն ու անիվների պտույտը, ծուխ ու կրակը, հանքահորերն ու այնտեղ աշխատողներին, ժխորը, իրարանցումը: Հիշիր լրագրերն ու կինոթատրոնները և այն ամենն, ինչ այս կյանքի մասնիկն է կազմում: Թող քո նպատակը լինի՝ նկատի ունենալ վիթխարի մի երկիր:
Հետո դիմիր որոշակի, առանձին մի բանի: Դիմիր միակ մի մարդու և նրա հոգին թափանցիր: Սիրելով, ջանալով հասկանալ նրա գոյության հրաշքը, ցույց տալով նրա գոյի խորհուրդը, բացահայտիր այն պարզ փաստի հրաշքը, որ նա կա, ապրում է, ու հենց դա էլ պատմիր մեծ արձակով, պարզ ցույց տուր, որ նա ծնունդն է ժամանակի, մեքենաների, ծուխ ու կրակի, լրագրերի և աղմուկի: Հետևիր նրան դեպի իր գաղտնիքն ու խոսիր դրա մասին նրբորեն, նկատել տալով, որ դա մարդու գաղտնիք է: Մի ստիր: Բաներ մի մոգոնիր՝ որևէ մեկին սիրաշահելու  այլանդակությունները, բոլոր կորուստները հիշեցրու: Նույնիսկ դա՝ սիրելով արա:

 

English / Lesson 1 / Homework / 03. 12. 2019y.

Lesson 1

The giving tree/to read the text and discuss

Hometask:ex.5,d,c,page 43

Ex 5 / c

1.Look at the sign, Dad! You aren’t allowed to turn right here.

2.You can take photos in the museum, but you aren’t allowed to use a flash.

3.It’s OK to take our bikes into the park, Steve — we are allowed to cycle there.

4.There’s a river in our town, but we aren’t allowed to swim in it.

5.My dad smokes but he isn’t allowed to smoke at home.

6.Are you allowed to use your mobile phone at school.

Ex 5 / d

1.I don’t listen to music after midnight — my parents say no. My parents don’t let me listen to music after midnight.

2.I watch the late-night film on Friday. My parents let me watch the late-night film on Friday.

3.My brother doesn’t use my computer — I say he can’t. I don’t let my brother use my computer?

4.We never run in the corridors at my school — the head teachers says we can’t. The head teacher doesn’t let us run in the corridors at her school.

5.We don’t wear trainers to school — the head teacher says we can’t. The head teacher doesn’t let wear trainers to school.

6.I drive our car sometimes — my dad says it’s OK! My dad let’s me drive our car sometimes.