Վահան Տերյան (Փողոցի երգը)

Վահան Տերյան (***)

Մաթեմատիկա փետրվարի 15 դասարանում

1) Լուծե՛ք հավասարումը.

ա) x – 832 = 174

x = 832+174=1006

բ) 1405 – x = 108

x = 1405+108 = 1513

գ) x + 818 = 896

x = 896-818 = 78

դ) x – 303 = 27

x = 303+27 = 330

ե) 84 + x = 124

x = 124 — 84 = 40

զ) 2003 + x = 4561

x = 4561 — 2003 = 2558

2) Հավասարման արմա՞տն է արդյոք 3 թիվը.

ա) x – 3 = 0 = այո

բ) x – 5 = 0 = ոչ

գ) 7 – x = 0 = ոչ

դ) 3 – x = 0 = այո

ե) 2 ⋅ x = 6 = այո

զ) x = 6 – x = այո

3) Կազմե՛ք հավասարում և լուծե՛ք այն.

ա) x թվին գումարել են 4 և ստացել են 19:

բ) x թվից հանել են 10 և ստացել են 7:

գ) 35-ից հանել են x թիվը և ստացել են 5:

դ) 11-ին գումարել են x թիվը և ստացել են 25:

4) Բավարարո՞ւմ է արդյոք 2 թիվը տրված անհավասարմանը.

ա) x < 3 = այո

բ) x > 4 = ոչ

գ) 5x > 0 = այո

դ) 2x < 3 = ոչ

Сказка о трех братьях

Жили-были трое братьев, и вот однажды отправились они путешествовать. Шли они в сумерках дальней дорогой и пришли к реке. Была она глубокая — вброд не перейти, и такая быстрая, что вплавь не перебраться. Но братья были сведущи в магических искусствах. Взмахнули они волшебными палочками — и вырос над рекою мост. Братья были уже на середине моста, как вдруг смотрят — стоит посреди дороги кто-то, закутанный в плащ.
И Смерть заговорила с ними. Она очень рассердилась, что три жертвы ускользнули от нее, ведь обычно путники тонули в реке. Но Смерть была хитра. Она притворилась, будто восхищена мастерством братьев, и предложила каждому выбрать себе награду за то, что они ее перехитрили.
И вот старший брат, человек воинственный, попросил волшебную палочку, самую могущественную на свете, чтобы ее хозяин всегда побеждал в поединке. Такая волшебная палочка достойна человека, победившего саму Смерть! Тогда Смерть отломила ветку с куста бузины, что рос неподалеку, сделала из нее волшебную палочку и дала ее старшему брату.
Второй брат был гордец. Он захотел еще больше унизить Смерть и потребовал у нее силу вызывать умерших. Смерть подняла камешек, что лежал на берегу, и дала его среднему брату. Этот камень, сказала она, владеет силой возвращать мертвых.

Спросила смерть младшего брата, что он желает. Младший был самый скромный и самый мудрый из троих и не доверял он Смерти, а потому попросил дать ему такую вещь, чтобы он смог уйти оттуда и Смерть не догнала бы его. Недовольна была Смерть, но ничего не поделаешь — отдала ему свою мантию-невидимку.
Тогда отступила Смерть и пропустила троих братьев через мост. Пошли они дальше своей дорогой и всё толковали промеж собой об этом приключении да восхищались чудесными вещицами, что подарила Смерть.
Долго ли, коротко ли, разошлись братья каждый в свою сторону.
Первый брат странствовал неделю, а может, больше, и пришел в одну далекую деревню.
Отыскал он там волшебника, с которым был в ссоре. Вышел у них поединок, и, ясное дело, победил старший брат — да и как могло быть иначе, когда у него в руках была бузинная палочка? Противник остался лежать мертвым на земле, а старший брат пошел на постоялый двор и там давай хвастаться, какую чудо-палочку он добыл у самой Смерти, — с нею никто не победит его в бою.
В ту же ночь один волшебник пробрался к старшему брату, когда тот лежал и храпел, пьяный вдрызг, на своей постели. Вор унес волшебную палочку, а заодно перерезал старшему брату горло.
Так Смерть забрала первого брата.
Тем временем средний брат вернулся к себе домой, а жил он один-одинешенек. Взял он камень, что мог вызывать мертвых, и три раза повернул в руке. Что за чудо — стоит перед ним девушка, на которой он мечтал жениться, да только умерла она ранней смертью.
Но была она печальна и холодна, словно какая-то занавесь отделяла ее от среднего брата. Хоть она и вернулась в подлунный мир, не было ей здесь места, и горько страдала она. В конце концов средний брат сошел с ума от безнадежной тоски и убил себя, чтобы только быть вместе с любимой.
Так Смерть забрала и второго брата.
Третьего же брата искала Смерть много лет, да так и не нашла. А когда младший брат состарился, то сам снял мантию-невидимку и отдал ее своему сыну. Встретил он Смерть как давнего друга и своей охотой с нею пошел, и как равные ушли они из этого мира.

Փետրվարի 6 Բանավոր մաթեմատիկա տնային

Լուծում ենք ձեր տարեկիցների կազմած խնդիրները

Խեչոյան Հակոբի խնդիը

Կենդանաբանական այգում կային վաճառվող 26 օձեր:  Առաջին օրը գնեցին 5օձ, իսկ երկրորդ օրը՝ 9 օձ: Քանի՞ օձ մնաց կենդանաբանական այգում:

1. 26-5=21

2. 21-9=12

Պատ՝. 12 օձ

Ալինա Արզումանյանի խնդիրները

Այգում գազար էր աճում: Նապաստակը իր հաշվելով կերավ 12 գազար: Քանի՞ գազար մնաց նապաստակի հաշվելով, եթե մինչև նապաստակի ուտելը իրականում կար 41 գազար:  Նապաստակը հաշվում էր մեկ գազարը ինչպես 3-ը:

1. 12×3=36

2. 41-36=5

Պատ՝. 5 գազար

Իսկ հիմա այլ տրամաբանական խնդիրներ և վարժություններ

Խորանարդի կողմը 10 սմ է:  Խորանարդը այն պատկերն է, որի բոլոր կողմերը իրար հավասար են:  Այդ խորանարդի մեջ քանի՞ 3 սմ կողմով խորանարդ կտեղավորվի:

2. $132 – բաժանիր այնպես, որ մասերը հարաբերեն ինչպես 1:2:3:  Հաշվիր ամենափոքր և ամենամեծ մասերը:

3. Հաշվիր

(6×9) + 6 + 9 =69

(((6×9) + 6 + 9 ) x 1) x 0

4. Վազորդները տասներկուսն էին:  Վազորդներից 1/3 -ը ավելի արագ էին վազում քան Միքայելը:  Քանի՞ հոգի էին Միքայելից առաջ վազում:

5. Վազորդները տասներկուսն էին:  Վազորդներից 1/3 -ը ավելի արագ էին վազում քան Միքայելը:  Քանի՞ հոգի էին Միքայելից հետ մնացել:  Հետ մնացածները վազորդների ո՞ր մասն էր:

6. Դաշնամուրի սպիտակ ստեղները ամբողջի ո՞ր մասն է կազմում:

20/18

7. Կարո՞ղ ես ասել, թե կարմիրը կապույթից քանի՞ անգամ է մեծ:

1անգամ

Փետրվարի 5 Բանավոր մաթեմատիկա տնային

Բայասի ձին գարնանաը խմում է 40լ ջուր: Աշնանը նա խմում է 20լ ավելի: Իսկ ձմռամը աշունից 10լ պակաս:  Բայց այս տարի նա հիվանդացավ և ձմռանը խմեց ընդհամենը 30լ պակաս: Քանի լ ջուր նա խմեց այս ձմեռ:

40+20=60
60-30=30

Ձին գնաց 20ժ ճանապարհ: Բայց այդ ամենի մեջ է մտնում 5 անգամ 2 ժամ կանգը (ջուր խմելու համար): Առանց ջուր խմելու ձին քանի ժամում կհասներ:

10 ժամում

Ամեն շաբաթ Ջենի անունով ձին (ռուսական ծանրաքաշ, 5 տարեկան) ուտում է 49կգ հատիկային կեր: Քանի կգ աղացած կեր նա կուտի 2 ամսում, եթե երկու իմիսներնել ունենան 31 օր:

49:7=7 կգ կուտի ձին մեկ օրվա ընթացքում
7 x 31= 217 կգ կեր կուտի ձին մեկ ամսվա ընթացքում
217+217= 434 կգ կեր կուտի երկու ամսվա ընթացքում

Բիվին 6 տարեկան է: Նրա և Մաշայի տարիքը միասին 14 տարեկան է: Քանի տարեկան Մաշան հինգ տարի հետո:

14-6=8 տարեկան է մաշան հիմա
8+5=13 տարեկան կլինի Մաշան հինգ տարի հետո

Ձին օրական ուտում է 8կգ աղացած կեր, 10 կգ խոտ: Քանի կգ աղացած կեր և խոտ կուտի ձին 10 տարեկանում:

8կգ աղացած կեր, 10կգ խոտ

Ձին խմում է տարեկան 250լ ջուր: Այդ ջրի քանի տոկոսն է կազմում ամառվա խմածը, եթե ամառը խմում է 50լ:

125 %

Ձին ուտում է 10 կգ խոտ և 8կգ գարի: Ինչքան խոտ կխնայեն 10 օրում, եթե ձին ուտի այնքան խոտ ինքչան գարի:

20կգ խոտ

Մեր ագարակի եվրոպական փասիանը ուտում է 17օրում 1870գ կեր։ Եվրոպական փասիանը իր կյանքի ընթացքում քանի գրամ կեր է կերել, եթե եվրոպական փասիանը  15  տարեկան է։

1870:17=110
365 x 15= 5475
5475 x 110= 602250

Պեկինյան բադը ուտում է օրեկան 215գ կեր։ Պեկինյան բադը ապրում է 10-12 տարի։  Հիմա իննը տարեկանն է։ Վեց տարի հետո քանի գրամ  կեր կուտի։

Նա վեց տարի հետո կսատկի

Սիրամարգը ուտում է 250գ կեր։  Պեկինյան բադը ուտում է սիրամարգի կերի  90%-ը։ Իսկ սև մեծ լաբրադորը 4 անգամ ավելի շատ կեր քան սիրամարգը։ Գտնել նրանք միասին ինչքան գրամ կեր են ուտում։

250 x 90 : 100= 225գ (պեկինյան բադ)
250 x 4= 1000գ (Սև մեծ լաբրադոր)
1000+250+225= 1475գ (միասին)

Սպիտակ լայկայի կյանքի տևողությունը 16-17 տարի։ Ջուրը խմում է անսահմանափակ։ Ուտում է օրը մեկ անգամ 2 կիլոգրամ աղացած միս։  Մեկ տարվա ընթացքում քանի կիլոգրամ աղացած միս կուտի և ինչքան ջուր կխմի։

365 x 2= 740

Եվրոպական փասիան ուտում է հացահատիկ, իսկ  շնաձուկը մսեղիկ։ Երկուսի կերը մի տարում կազմում են 67525գ կեր։Եվրոպական փասիան ուտում է օրական 125 գրամ կեր։ Շնաձկանը օրվա մեջ կերակրում են երկու անգամ ամեն մի ուտելուց 30 գրամ։ Գտնել թե քանի գրամ կեր է ուտում եվրոպական փասին մեկ տարում։

365 x 125= 45625

Ձիերը ջուր խմում են ամռանը մոտ 90 լիտր, գարնանը՝ մոտ 45 լիտր, աշնանը՝ դարձյալ 49 լիտր, իսկ ձմռանը մինչև 50 լիտր: Իսկ հիմա գարուն է։ Քանի լիտր ջուր կխմի մեկ տարվա ընթացքում։

45+49+50+90= 234

Փետրվարի 6 տնային

102.      Փակագծում տրված գոյականները գրի´ր եզակի կամ հոգնակի ձևով (պահանջվող ձևն ինչպե՞ս գտար):

Տղան համարձակ աոաջ եկավ: Օրը ամառանոցում արագ ու հետաքրքիր են անցնում: Ծովափի ժայռերին թառել են սպիտակ թռչուններ: Ոստիկանները այդ տանը մի իսկական գա­զանանոց հայտնաբերեցին: Մարդը կարող են հիսուն ձևով «այո» ասել, բայց այդ բառի գրության միայն մեկ ձև կա: Այդ լճի ջուրը երբեք չի սառչում: Մաքուր, անձրևից դեռ թաց փողոցը դատարկ էր: Հավանաբար մարդիկ քնած էին:

103.      Որոշի´ր, թե ընդգծված բառին տրված հարցերից ո՞րն է համապատասխանամ:

Հեռվում երևացին նավեր: (ի՞նչ, ինչե՞ր) — նավեր

Հեռվում երնացողը նավ էր: (ի՞նչ, ինչե՞ր) — նավ

Քաղաքում կային այգիներ: (ի՞նչ, ինչե՞ր) — այգիներ

Դա քաղաքի ամենամեծ այգին էր: (ի՞նչը, ինչե՞րը) — այգի

Ի՜նչ ծանոթ ձայն էր: (ի՞նչ, ինչե՞ր) — ձայն

Դրսից ծանոթ ձայներ էին լսվում: (ի՞նչ, ինչե՞ր) — ձայներ

Եթե բարձր ձայներ, անպայման կլսեինք: (ինչե՞ր, ի՞նչ աներ) — ձայներ

Ձեր տղան էր եկել: (ո՞վ,ովքե՞ր) — տղան

Տղաներ եկան, որ օգնեն: (ո՞վ, ովքե՞ր) — տղաներ

Դա առաջնորդին ծանոթ նետ էր: (ի՞նչ, ինչե՞ր, ի՞նչ աներ) — նետ

Տղան փետուրներից սարքել էր նետեր: (ի՞նչ, ինչե՞ր, ի՞նչ աներ) — նետեր

Որ դիպուկ նետեր, ոսկե խնձորը կգցեր: (ի՞նչ, ինչե՞ր, ի՞նչ աներ) — դիպուկ նստեր

108 Տրված արմատների կրկնությամբ  բառե´ր կազմիր  (արմատների մեջ ի՞նչ փոփոխություն  է  կատարվում):

Աման — մաման
մարղ — մուրղ
պարապ — սարապ
պակաս — մակաս
մանր — մունր
փոքր — մոքր
ոլոր — մոլոր
սուս — փուս

Փետրվարի 6 դասարանում

1. Դուրս գրիր անհասկանալի բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրիր:

Երաշտ — չորային և շոգ եղանակ

Տարափ — հորդ անձրև

Առափնյա — առավոտ
2. Ո՞րն է հեղինակի ասելիքը: Հիմնավորիր:

3. Համառոտ՝ 5-6 նախադասությամբ պատմիր ստեղծագործությունը:

Մի գետակ կար: Նա կարծում էր, թե նա ամենա-ամենան է: Նա շատ երիտասարդ էր, և եթե ուզեր, նա անպայման կդառնար ամենա-ամենան: Նրա առջև գեղեցիկ անտառներ, դաշտեր և գյուղեր կային: Նա ուզում էր հասնել կապույտ ծով, բայց նա մտածում էր, որ նա ամենաանսովորն էր: Երբ թեքվեց Մեծ գետը, խառնվեց խառնվեց նրան և թափվեց կապույտ ծով: Երբ թափվեց ծով, նա տեսավ, որ նրա նման շատ անսովորներ կան, թաքնված ծովի մեջ:

Սովորականն անսովոր է: Լ. Ենգիբարյան

Գարնանը Գետակը դուրս պրծավ լեռների արանքից ու քչքչալով վազեց ներքև։

―Ես ամենա-ամենան եմ,― ասում էր գետակը, թեկուզ չէր հասկանում թե դա որն է: Գետակը շատ երիտասարդ էր և կարող էր սիրված դառնալ, նույնիսկ ամենա՜-ամենա՜ն… Նրա առջև ահռելի անտառն էր, հետո դաշտ էր, հետո էլի անտառ և էլի դաշտ, գյուղ, ու լիքը-լիքը զարմանալի, գեղեցիկ ու նաև դժվար բաներ աշխարհում, որում այդքան հեշտ է թռվռալ, որովհետև այն հոսելի է։

Ու որպեսզի գետակը չմեռնի ու կարողանա հասնել գեղեցի՜կ կապույտ ծովին, նա պետք է անցնի երաշտի ու տարափի միջով, հագեցնի մարդկանց ու կենդանիների ծարավը, պտտեցնի ջրաղացի անիվը, համարձակ ջրվեժ լինի ու թափվի ներքև, միանա իր պես գետակներին ու ընթանա դեպի Ծո՜վը…

―Ոչ,― մտածեց Գետակը,― ես ամենաանսովորն եմ: Եվ թեքվեց դեպի Մեծ գետը ու անմիջապես աննկատ խառնվեց նրան ու նրա հետ միասին հանգիստ լողաց դեպի Ծո՜վը…

Իսկ նա, մեծահոգի, նույնիսկ չնկատեց էլ դա․․․

Գետը քաշում էր նավեր, լույս էր տալիս, ձկներին էր պաշտպանում ձկնորսներից ու կատուներից…Քիչ հոգս չուներ։

Այդպես անցավ գարունը, ամառը ու վրա հասավ սեպտեմբերը, և Գետը հասավ Ծովին: Այդ պահին գետակը մի կողմ ցատկեց ու զրնգաց.

―Ես ամենաանսովորն եմ, ես հասա Ծովի՜ն:

Բայց հանկարծ տեսավ, որ շատ կան այդպիսի «անսովորներ», որ թաքնվել էին Գետի մեջ․․․

Իսկ բոլոր կամուրջները, առափնյա հատվածները ու այլ պարգև-պատիվները մարդիկ տվեցին Գետին, որը սովորական ու օգտակար գործեր էր անում Երկրի համար…Սովորական…

Եվ ընդհանրապես, սովորականը միշտ էլ անսովոր է…

Փետրվարի 2 դասարանում

     Ծաղիկների երկխոսությունը

Երկու ծաղիկ իրար կողք կանգնած էի այգու մեջ, մեկ էլ հանկարծ նրանց կողքին մի ծաղիկ տնկեցին.

-Ողջույն: Կասեք ձեր անունները?

-Իմ անունը Վարդ է: Գեղեցիկ եմ, չէ?

-Իհարկե, իսկ ձեր անունն ինչ է?

-Իմ անունը Կակաչ է, իսկ քո անունն ինչ է?

-Ես շատ եմ ուզում անուն ունենալ, բայց նոր եմ ծնվել և մայր ու հայր էլ չունեմ:

-Ոչինչ, ես կլինեմ քո մայրը, իսկ Կակաչ քո հայրը:

-Քո անունը կլինի ուրբաթ:

-Իսկ ինչու հենց ուրբաթ?

-Որովհետև, այսօր ուրբաթ է և դու այսօր ես ծնվել:

-Մայրիկ, հայրիկ ես շատ ծարավ եմ:

-Մի քիչ դիմադիր, շուտով մեր տերը կգա և կջրի մեզ:

      Նրանք այդպես համերաշխ ապրեցին մինչև կյանքի վերջ 

Փետրվարի 1 դասարանում

Քննարկել հետևյալ առակները.

Կրիան ու կարիճը

Մի անգամ կարիճը խնդրեց կրիային անցկացնել իրեն գետը։Կրիան մերժեց, բայց կարիճը աղաչեց նրան։
-Լավ , -համաձայնեց կրիան,- միայն խոսք տուր, որ ինձ չես խայթի։
Կարիճը խոսք տվեց։ Այդ ժամանակ կրիան դրեց նրան իր մեջքին և սկսեց լողալ։
Կարիճը ամբողջ ճանապարհին խաղաղ նստած էր, բայց երբ մոտեցան ափին, նա կրիային խայթեց։
-Ինչպե՞ս չես ամաչում, կարի՛ճ․ չէ՞ որ դու ինձ խոստացել էիր,- բղավեց կրիան։
-Հետո՞ ինչ,- սառնասրտորեն ասաց կարիճը կրիային,-  ասա ինձ՝ ինչու՞  համաձայեցիր ինձ գետն անցկացնել՝ իմանալով իմ բնավորությունը։
— Ես միշտ օգնում եմ յուրաքանչյուրին․ դա է իմ բնույթը,- ասաց կրիան։
— Ի՛մ ընկեր,- պատասխանեց կարիճը, — քո բնույթը բոլորին օգնելն է , իսկ իմը՝ խայթելը։ Իսկ ինչո՞ւ ես քո բնույթը ներկայացնում մեծ բարություն, իսկ իմը՝ ստորություն։

Մարդիկ իրենց բնույթով են ծնվում, պետք չէ նրանց մեղադրել: 

Հրեշը

Սա շատ հին պատմություն է, որը պատմել են մարդիկ, որոնց համար կարևոր էր իմաստությունը: Այն պատմում է չորս հարևան ընկերների մասին, որոնք ուսանում էին այնպիսի վարպետների մոտ և ուսանելու ընթացքում հասել էին այնպիսի զարմանալի բարձունքների, որ նրանցիցի յուրաքանչյուրը վստահորեն կարող էր ասել, որ հասել է իմացության գագաթնակետին:

Այնպես պատահեց, որ այս չորսը որոշեցին ճամփորդել և գործածել իրենց իմացությունը, քանի որ ինչպես  ասվում է.

«Արդյո՞ք հիմար չէ նա, ով ունի գիտելիքներ և դրանք չի օգտագործում»:

Նրանք  ճամփա ընկան միասին, սակայն ի սկզբանե գիտեին և  նախապես էլ հայտնի էր, որ ի տարբերություն երեք ընկերների, որոնք հմուտ էին և՛ տեսության, և՛ իրագործման մեջ, չորրորդը գիտելիքներով թույլ էր, բայց ընբռնելու շնորհ ուներ:

Որոշ ժամանակ անց, երբ նրանք ավելի լավ ճանաչեցին  միմյանց, երեք ընկերները զգացին, որ իրենց գործընկերը չունի համապատասխան որակնե,ր և որոշեցին նրան տուն ուղարկել:

Երբ նա հրաժարվեց, ընկերները նրան ասացին.

— Դա հատուկ է այնպիսիններին, ինչպիսին դու ես՝ անտարբեր առավելություններ ունեցող, զարգացած  մարդկանց նկատմամբ և համառելով, որ դու նրանց հետ հավասար ես:

Բայց այնուամենայնիվ, նրանք թույլատրեցին, որ նա հետևի իրենց, թեպետ նրան դուրս մղեցին իրենց շրջապատից։ Ստացվեց այնպես, որ նրանք  ճանապարհին  ոսկորներ և ինչ-որ կենդանու մասեր գտան:

— Ահա,-  ասաց առաջինը,- իմ պատկերացմամբ այս կույտի մեջ  առյուծի կմախք և ոսկորներ են:

— Իսկ ես, — ասաց երկրորդը,- տիրապետում եմ այնպիսի գիտելիքների, որ կարող եմ այս կմախքի միջոցով վերականգնել առյուծի մարմինը:

—Դե, իսկ ես, — ասաց երրորդը, — տիրապետում եմ այնպիսի արվեստի, որ կարող եմ վերադարձնել կյանքը, այնպես, որ ես կարող եմ կենդանանցնել այս մարմինը:

Նրանք որոշեցին այդպես էլ վարվել ոսկորների կույտի հետ՝ կիրառել իրենց գիտելիքները. Չորրորդը, բռնելով նրանց ձեռքերը, ասաց հետևյալ խոսքերը.

—Թեև ես բավարար տաղանդ և ընդունակություն չունեմ, բայց այնուամենայնիվ ինչ-որ բան հասկանում եմ: Սրանք իսկապես առյուծի մնացորդներ են: Նրան կյանքի կվերադարձնենք, և նա մեզ տեղում կսպանի:

Բայց այն երեքը շատ էին ոգևորվել տեղում գործնական աշխատանք կատարելու  հնարավորությունից: Մի քանի րոպե անց նրանց դիմաց կանգնեց մի հսկա, կենդանի ու սոված առյուծ:

Մինչ այն երեքը զբաղված էին իրենց գործողություններով, չորրոդը  բարձրացավ բարձր ծառի վրա:

Այնտեղից նա տեսավ, թե ինչպես առյուծը հոշոտեց իր ուղեկիցներին և սլացավ դեպի անապատ.

Միակ փրկվածը ծառից իջավ և ճիշտ համարեց վերադառնալ տուն:

Չորրորդ ընկերը գիտելիք չուներ, բայց խելացի էր: